Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Rozdziałpierwszy.Wolnośćsłowa
1l2lPojęciewolnościsłowa
1.2.Pojęciewolnościsłowa
ZdaniemAbrahamaLincolnademokracjatonrządludu,sprawowanyprzezludidla
ludu”6lDemokracjaliberalnatotakisystem,wktórymogromnaczęśćenergiipoli-
tycznejskupiasięnaszukaniunajbardziejefektywnychsposobówokiełznaniawładzy,
dokogokolwiekbyonanienależała7lDlategosystemprawnykrajudemokratyczne-
goprzewidujeinstytucjegwarantującewolnośćjednostki-obywatelalStanowiąone
swoistefilarydemokracjilJednymztakichfilarówjestwolnośćsłowalWpolitologii
porównawczejstosowaneskale,inaczejmówiąc-indeksydemokracjiltonarzę-
dziateoretyczno-metodologiczne,zapomocąktórychmierzysiępoziomdemokra-
tycznościsystemówpolitycznych,anastępnieprzedstawiasięgowpostaciwartości
liczbowej8lTytułemprzykładumożnawskazaćjedenznajbardziejznanychinajczę-
ściejprzywoływanychprzezbadaczyprogramówpomiarudemokracji:dorocznyra-
portprzygotowywanyprzezamerykańskąorganizacjępozarządowąFreedomHousel
Prowadzionasystematycznymonitoringwolnościopartynametodologiiopracowa-
nejprzezRaymondaGastilalJednymzkryteriówuwzględnianychwtychraportach
jestwolnośćwypowiedzi9l
Należywyraźniepodkreślić,żeterminównwolnośćsłowa”oraznprawodowolności
słowa”używasięjakosynonimównaturalnychuprawnieńjednostkiwynikających
zistotyczłowieczeństwa(naturyludzkiej)iprzynależnychkażdemuzsamegofaktu
byciaczłowiekiem10lWolnośćjakotakajestnsposobemistnieniadobra”11lPrzyjmu-
jąctakierozumieniewolności,zakładamy,żeczłowiekjestwewnętrzniewolny,jeśli
wswoimpostępowaniuurzeczywistniadobro12l
Wydajesię,żewskazanejestokreślenienminimum”inmaksimum”wolnościlWtym
kontekściemówimyowolnościmaterialnej(absolutnej)iformalnejlWolnośćma-
terialnaoznaczaniczymnieskrępowanąswobodęwypowiedzilNależyuznać,żeza-
sadataniezostałapraktyczniezrealizowanawżadnymkraju,zwyjątkiemStanów
ZjednoczonychlPierwszapoprawkadoKonstytucjiStanówZjednoczonychbrzmi
następująco:nKongresniemożestanowićustaw,które(lll)ograniczająwolnośćsłowa
6Zoblinformacjezawartenastronieinternetowej:http://konkursleduseeklinterklasalpl/phobos/
konkursy/konkurs1/k1-22/WWW/demoklhtm(dostęp:19l06l2020rl)l
7TakJlKubik,Demokracjaliberalna,społeczeństwoirozliczaniewładzylTekstdostępnynastronie
internetowej:https://archiwumosiatynskiegolpl/wpis-w-debacie/demokracja-liberalna-spoleczenstwo-
-obywatelskie-rozliczanie-wladzy-system-naczyn-polaczonych-demokracji/(dostęp:19l06l2020rl)l
8PorlW
lSzewczak,Jakzmierzyćdemokrację.Skalepomiarudemokracjipolitycznejstosowanewpoli-
tologiiporównawczej,nPrzeglądPolitologiczny”2011/1,sl121l
9W
lSzewczak,Jakzmierzyć...,sl123-125l
10ZoblJlWichura,Wolnośćsłowajakofundamentpaństwdemokratycznychajejwielopłaszczyznowy
charakter,nPismaHumanistyczne”2014/12,sl194l
11TakJlTischner,Spowiedźrewolucjonisty,Kraków1993,sl35l
12PorlW
lZałuski,„Wolnośćjakosposóbistnieniadobra”.OflozofiwolnościJ.Tischnera,nStudia
zFilozofiiPolskiej”2015/10,sl95-96l
PiotrŚlęzak