Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
swójwyrazludzkanatura.Dlategoteżprzysługująonewszystkimludziom,nieza-
leżnieodjakichkolwiekróżnicorazbezwzględunaokoliczności,czasimiejsce
21.
NaukaspołecznaKościołaakceptujepodziałprawczłowiekanageneracje,
eksponującjednocześnietezęoichjedności.Sfomułowananatymgruncietzw.
integralnakoncepcjaprawczłowiekaopierasiębowiemnaprzeświadczeniu,że
wszystkiegeneracjeprawstanowiąnierozerwalnącałość,wzwiązkuzczymuzna-
nieichwspólnotowościumożliwiapełneposzanowaniegodnościczłowieka
22.
WnauczaniuKościołaakcentujesięponadtorolęwspólnot(regionalnych,
narodowychipaństwowych)–jakospołecznejprzestrzeniżyciairozwojuczło-
wieka,umożliwiającejrealizacjęjegopodmiotowości,couzasadniaprzyznanieim
własnychinaturalnychprawpodmiotowychwsferzepublicznoprawnej
23.
Ospecyficeprawczłowiekadecydujesposóbujęciawichstrukturzepod-
miotuzobowiązanego,postroniektórego–opróczpaństwa–występujekażdy
człowiekwzględemdrugiegoczłowiekaorazkażdyczłowiekwzględemsamego
siebie
24.Zkoleiprawasolidarnościoweodnosząsiędowspólnotyludzkiejwystę-
pującejwrolipodmiotuuprawnionegoozbiorowymcharakterze.Uznawanesą
niekiedyzaprzejawkrytykiwobecskrajnegoindywidualizmu–alegoriiwyobco-
waniainieefektywności–łagodzonejzapomocąideisolidarnościmiędzyludz-
kiej
25.Prawaprzynależnedotejkategoriinietracąjednakwtokuichwykonywania
zindywidualizowanegocharakteru
26.Dlategozasadnywydajesięwniosek,żemoż-
najeuznaćzatzw.mieszaneprawaczłowieka.Oilebowiem–codozasady–ich
podmiotemjestokreślonazbiorowość,otylenaetapieichrealizacjiochronaobej-
mujerównież(przynajmniejrefleksowo)interesjednostki
27.Nagruncieprawtrze-
21H.Waśkiewicz,Prawaczłowieka...,s.28-29.WspołecznejnauceKościoławskazujesięzresztąna
istnienieprawaczłowiekadoskutecznej,równejdlawszystkichiodpowiadającejzasadomsprawie-
dliwościochronyjegopraw–zob.JanXXIII,EncyklikaPaceminterris...
22Zob.H.Skorowski,Problematykaprawczłowieka.Studium…,s.309,którypodkreśla,żeprawa
wszystkichgeneracjisątaksamoważnemimozachodzącychmiędzynimiróżnic.Prawasolidarno-
ściowepełniąwszakże–wedletegoujęcia–służebnąfunkcjęwzględemokreślonychwartościidóbr
przysługującychczłowiekowizewzględunajegogodność,atymsamymwymagająsolidarnej
współpracycałejludzkości,ponieważtylkowtensposóbmogąbyćzagwarantowaneczłowiekowi.
Szerokonatematprzedmiotowejtreściprawczłowieka:ibidem,s.83-218.
23Szerzej:ibidem,s.238-258.Autorwskazuje,żewsamejkoncepcjitychprawmieszcząsiędwa
zasadniczeelementy,tj.uprawnienia,którychpodmiotemjestwspólnotanarodowalubpaństwowa
orazzobowiązania,którychpodmiotemjestpaństwolubwspólnotamiędzynarodowa.
24Zkoleizachodzącywichramachpodmiotowyzbiegpostronieuprawnionegoizobowiązanego
powoduje,żesąoneniezbywalneiniejestmożliweskutecznezrzeczeniesięich.H.Waśkiewicz,
Prawaczłowieka…,s.24-25.
25JakwskazujeH.Skorowski,Problematykaprawczłowieka.Studium…,s.35,gwarancjapraw
solidarnościowychmożliwajestwyłącznieprzyudzialesolidarnejwspółpracycałegospołeczeństwa.
26Zob.K.Drzewicki,Prawodorozwoju…,s.44-47.
27Prawaczłowiekamogąpodlegaćklasyfikacjinaprawaindywidualne,kolektywneimieszane,
wedługkryteriumpodmiotowegoodwołującegosiędorodzajuadresata,wynikającychznichupraw-
nień.Wtymujęciupodmiotemprawindywidualnychjestjednostka;kolektywnych–określonazbio-
rowość,anawetcałaludzkość;mieszanychzaś–zarównojednostka,jakiokreślonezbiorowości.
A.Łopatkajakoprzykładprawaczłowiekaocharakterzemieszanymwymieniaprawodozdrowego
25
