Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PrezydenturapolskawpierwszychlatachIIIRP
dorozwiązywaniawkażdymczasieparlamentunawniosekRadyMinistrów.Decyzjatakamogła
byćpodjętaprzezgłowępaństwawięcejniżjedenraz,alemotywyzaniąstojącezakażdym
razemmusiałybyćinne
76
.Inicjatywawtymzakresieleżałatylkopostroniegabinetu,cohistoryk
ustrojuAndrzejAjnenkielokreśliłjakoprawoprzysługującefaktycznieRadzieMinistrów
77
.
Równocześnie,wwynikukonfliktunaliniiSejm-Senat,zaistniałegowczasieopracowywa-
niatekstuustawy,zkonstytucjizniknąłzapisomożliwościsamorozwiązaniaparlamentu
78
.
Kolejnanowakompetencja,powierzonawspólniedwómośrodkomegzekutywy,tomożliwość
ogłoszeniaprzezPrezydentaRPbudżetupaństwawkształcieprzedstawionymprzezRadęMi-
nistrówwsytuacji,gdyparlamentwkonstytucyjnychterminachnieuchwalilubnieodrzuci
wcałościprojekturządowego
79
.Nowelasierpniowaprzyznałatakżegłowiepaństwaprawo
wydawaniarozporządzeńzmocąustawyDwzakresieustawodawstwapaństwowegoD
,alezwy-
łączeniemokreślonychspraw
80
.Kompetencjętęmógłprezydentrealizowaćtylkowspólnie
zRadąMinistrówitylkowówczas,gdySejmiSenatbyłyrozwiązanelubjeśliotrzymałodpar-
lamentuustawowepełnomocnictwo.Wydanewtymtrybierozporządzeniaprezydentmiał
przedkładaćSejmowidozatwierdzeniawciągu14dniodnajbliższegoposiedzeniaSejmu
81
.
Drugapłaszczyznazmiantorekonflguracjascenypolitycznej.Jużsamopodpisanienoweli
sierpniowejprzezprezydentaMościckiegonosiłoznamionadecyzjipolitycznejpozycjonującej
gopojednejzestronsporu.Jednakżeprzejmowaniewładzyprzezobózsanacyjnyiwpisywanie
prezydenturyMościckiegowramydziałalnościtegośrodowiskanastępowałostopniowo.Wroku
1926równieistotnebyłyjeszczekwestieustrojowe.Wspomnianykonfliktpomiędzyizbami
parlamentuosiągnąłsweapogeumwmomencie,gdyMarszałekSenatuWojciechTrąmpczyń-
skizażądałodprezydentaniepodpisywanianowelizacjikonstytucji,zewzględunazłamane
wostatnimetapiepracsejmowychiunctimmiędzyzgodąSenatunawydawanieprzezprezy-
dentadekretówaprawemtejizbydoichuchylania
82
.Prezydentprzyjąłjednakpunktwidzenia
MarszałkaSejmuMaciejaRatajaipremieraKazimierzaBartla,korzystnytakżezperspektywy
poszerzeniajegowłasnychkompetencji,uznającnowelęzauchwalonąwzgodziezkonstytucją
83
.
iobozupiłsudczykowskiegowodbudowieirozwojuodrodzonegopaństwapolskiego(namarginesie
nowychpublikacjiAndrzejaGarlickiego),DKwartalnikHistorycznyD1979,nr2;A.Garlicki,Przewrót
majowy,Warszawa1987,s.355;M.Kallas,Historiaustrojuł,opocito,s.259.
76
A.Ajnenkiel,Polskieł,opocito,s.282.
77
Ibidem,s.283.
78
S.Krukowski,Nowelasierpniowaz1926ro,[w:]Konstytucjeł,opocito,s.133.
79
DDziennikUstawRPD1926,nr78,poz.442,Ustawazdnia2sierpnia1926rozmieniającaiuzupełniająca
KonstytucjęRzeczypospolitejzdnia17marca1921ro,art.3.
80
Ibidem,art.5.
81
Ibidem.
82
SzerzejspórtenopisałWacławKomarnicki,zob.S.Kilian,WacławKomarnickioustrojupaństwaikon-
stytucji,Warszawa2000,s.47-49.
83
S.Krukowski,Nowelał,opocito,s.134.
30
