Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Modeleprezydenturaformarządu
wywodzisięonzwolnegowerdyktuwyborczegoobywate-
li(państwodemokratyczne),czyteżjestludziomnarzucony
iopierasięnasile(państwoniedemokratyczne).Formarzą-
duwspółczesnegopaństwademokratycznegoniejestokreśla-
napoprzezto,czystanowionomonarchię,czyrepublikę,lecz
poprzezsiećkompetencyjnychpowiązańiinstytucjonalnych
oddziaływańpomiędzygłowąpaństwa(monarchąlubprezy-
dentem),parlamentemirządem,azupełniecentralnąkwestią
jesttustopieńichpartycypacjiwprocesiesprawowaniawładzy
państwowej.Dynamikarelacjinaliniigłowapaństwa-parla-
ment-rządpozwalanawyodrębnienietrzechpodstawowych
formrządunowoczesnegopaństwa,którymisą:popierwsze
-systemparlamentarno-gabinetowy(parlamentaryzm),po
drugie-systemprezydencki(prezydencjalizm)ipotrzecie
-systemparlamentarno-prezydencki,najczęściejokreślany
jakopółprezydenckilubpółprezydencjalizmbądźsemiprezy-
dencjalizm.Wkażdymztychsystemów,atodlaprowadzo-
nychturozważańjestsprawąnajważniejszą,pozycjaizakres
uprawnieńgłowypaństwa(prezydenta)będąprezentowałysię
zupełnieinaczej.Wjednym(prezydencjalizm)głowapaństwa
będziedysponentemwładzypolitycznej,wdrugim(półprezy-
dencjalizm)wystąpijakowspółposiadaczwładzy,którądzieliła
siębędziezrządem,wtrzecimnatomiast(parlamentaryzm)tej
władzyfaktyczniebędziepozbawiona,zajmującpozycjęsym-
bolicznąiodgrywającwyłącznierolęreprezentacyjną.Zdarza-
jąsięwszakżepaństwa,którychformarząduzajmujeosobne
miejsceiwzwiązkuztymniedająsięonezakwalifikowaćdo
żadnegozewspomnianychpowyżejtrzechtypów.Takieosob-
liwerozwiązanieustrojowereprezentujeustrójpaństwowy
Szwajcarii,którystanowiprzykładsystemurządówzgroma-
dzenia,występującegoobecnietylkowtympaństwie.Ustrój
tenosobliwyjestnietylkowgeneraliach,lecztakżewposzcze-
13
