Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wstęp
jeślimożnaużyćtegowyrażenia,odukazaniaprzenikaniaźródłowomistyczno-
-panteistycznychmotywówdorefleksjiNietzschego.
KomentującomówionewliteraturzezależnościmiędzyNietzschem
achrześcijaństwem,niemożnatakżezapomniećosłynnymdzieleKarla
JaspersaRozumiegzystencja.Nietzscheachrześcijaństwo.Jaspers,podobnie
jakLöwith,stwierdza,żeradykalnaidoprowadzonadoostatecznościkry-
tykachrześcijaństwadokonanaprzezNietzschegowyrastazchrześcijańskich
wistociepobudek,gdyżtochrześcijaństwozdaniemJaspersawytworzyło
moralnyimpuls,będącysiłąnapędowąkrytykiNietzschego,tak,żeautorNaro-
dzintragediichceprzezwyciężyćiprześcignąćchrześcijaństwozapomocąsił,
któreonowytworzyło.Jasperszwracarównieżuwagęnaniesamowicieważną
rzeczwkontekściezwiązkówNietzschegozmistyką,chociażnieprzedstawia
tegowtensposób.Piszebowiem,żeNietzschemuodpoczątkuobcabyłahisto-
rycznaczęśćchrześcijaństwaiżesamochrześcijaństwotraktowałonjakoegzy-
stencjalnąprawdęprzedstawionąwsymbolach,realizowanąniedziękiwierze,
leczpoprzezpraktykężyciową.Chrześcijanin,powieJaspers,niepowinien
wedleNietzschegoszukaćswojegozbawieniawtym,conieskończone,lecz
odnaleźćwłasneniebowdoczesności45.Takimmanencja,jakipozostałekwe-
stie-chrześcijaństwojakopraktykażyciowa,jakostanwoli-sącentralnymi
zagadnieniaminiemieckiejmistykipanteistycznej,wciążjednakniewiadomo,
naileświadomieNietzscheodwoływałsiędotejtradycji.
Wtymmiejscuwypadałobyprzerwać,byuporządkowaćto,codotych-
czasudałonamsięukazać,jeślichodziowpływniemieckiegoiśląskiego
nurtupanteistyczno-mistycznegonafilozofięNietzschego.Wdotychczasowej
literaturze,jakzdążyliśmywykazać,niemanatentematwiele.WPolsceist-
niejąjedyniewzmianki-częstoeseistyczneizbytogólne,atymsamym
wymagającedoprecyzowania-oautorzeEccehomojakodziedzicutwórczości
MistrzaEckharta,FrankfurtczykaczyJakubaBöhmego.Naświecienatomiast
KarlLöwithpoświęcawięcejuwaginietakoczywistemuiponiekądutajonemu
oddziaływaniuchrześcijaństwanaNietzschego.Löwithwspominajednak
ochrześcijaństwiejakotakim-ortodoksji,instytucjiidoktrynie-anieojego
nieortodoksyjnej,mistyczno-panteistycznejgałęzi,któranajsilniejoddziałała
nafilozofięniemiecką.ZwiązkiNietzschegozchrześcijaństwembadatakże
podkątemproblemuwolnościikonieczności-itymproblememorazpróbą
jegorozwiązaniaprzezNietzschegobędziemysięwniniejszejpracyszczegól-
nieinteresować-wobecczegozwiązkiteniesąprzedstawianecałościowo,lecz
otyle,oilewpływająnazagadnieniewolnościikonieczności.
45Zob.K.Jaspers,Rozumiegzystencja.Nietzscheachrześcijaństwo,Państwowe
WydawnictwoNaukowe,Warszawa1991.
