Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Problemwolnościikoniecznościwniemieckiejmistycepanteistycznej…
25
Boskośćjednak,mimożepozbawionawiedzyiwoli,będącnierozwiniętąpeł-
nią,istniejejakopęd,którychcesięzrealizowaćwtotalnościistnienia-zdobyć
wiedzęosobiesamej-dlategoteżwtejniezmąconejnicościosobowyBógjest
zarysowującąsięmożliwością10,podobniejakrozczłonkowaniepierwotnejjed-
ności-Ungrundu-napodmiotiprzedmiot(Bogaiświat,człowiekaiświat
czyświatłoiciemność,dobroizło).Boskość-wartopodkreślićtorazjeszcze
-dokonujeowegozróżnicowania,bystaćsiępełniąrzeczywistościiosiągnąć
tymsamymsamoświadomość,którejjakonicośćjestpozbawiona.
Taemanacja-wyłaniającysięzgłębinniebytu,tojestbrakuwszelkich
żądzipragnieńosobowyBóg,awrazznimwszechświat-jest,doczego
jeszczepowrócimy,procesemcałkowiciekoniecznym11.MistrzEckhart,
omawiająctenproces-niebyt(nicość)przechodziwbyt(Bogaiświat),po
czymwzbogaconywwiedzęosobiesamympowracadopierwotnejcałości
-pisze:uCóżbowieminnegomożeabsolutemanowaćzsiebieaniżelisie-
biesamegoicóżinnegomożnaznaleźćpozaBogiemniżBogasamego?”12.
Dostrzegamywięc,żeniemieckamistykawyraźnieakcentujeistnieniejednego
bytu:woli,którazpierwotnejjednościprzechodziwwielość,byprzejawiać
siępoprzezróżnorodnośćform.Zasprawątejwszechobecnejwoli,będącej
taknaprawdęjedynympodmiotemprocesukosmicznego,mistykętęmożna
określićjakopanteistyczną,bowszystkierzeczyskończonepochodząodwoli,
sąwniejzawarte,wynurzająsięzniejiposiadająistnieniewzględneiprzy-
godne.Tenpanteizmimplikujezkoleiimmanencję,bokosmicznyproces,jak
teżpodkreśliliśmywyżej,dokonujesięwobrębiejednejsubstancji:wieczystej
woli,pozaktórąnicnieistniejeizktórej,jakpoetyckookreślatoJakubBöhme,
wytryskażycieiprzyroda13.
Wpanteistyczno-mistycznejtradycjiniemieckiejmamywięcdoczynienia
zdetronizacjąabsolutu(Boga)wklasycznym,statycznymznaczeniutegosłowa14,
ponieważBógnieposiadawniejwiecznejiniezależnejodświatanatury.Nie
jesttranscendentny,leczpojawiasięwrazzzaistnieniemwszechświataikon-
stytuujesiępoprzezniego,czyliosiągasamowiedzędziękiistnieniuświata
10J.Kosian,Mistykaśląska…,s.101;musimymiećświadomość,żeniezawsze
istniejemożliwośćwpełnizadowalającegoprzełożenianausuchy”,akademickijęzyk
tego,comistycyprzekazujązapomocąintuicji,symboliczymetafor.
11Por.J.Piórczyński,Absolut,człowiek,świat…,s.44.
12Tamże,s.46.
13Por.J.Böhme,Mysteriumziemskieiniebieskie,InstytutWydawniczyRozekruis
Pers,Wieluń2008,s.12.
14Por.J.Kosian,Mistykaśląska…,s.24.
