Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Tekstfilozoficznywperspektywieprzekładoznawczej
ForanwidziuzupełnienieprojektuRicœurawfilozofiiJacques)aDerridy,dla
któregonieprzekładalnośćizwiązanazniąutratajestnieuniknionącechąkażdego
przekładu.Tylkotakrozumianaetykaprzekładupozwalanaprawdziwendoświad-
czenieobcości”(épreuvedel)étranger),którepostulowałomawianywnastępnym
rozdzialeAntoineBerman60.Napięciejednoczesnejprzekładalnościinieprzekła-
dalnościntworzydyskomfortwcentrumDerridiańskiegomodelutłumaczenia,
który-podobniejakuRicœura-jestmodelemgościnnościł”61.
ÓwnieustannydyskomfortwrelacjizInnymForanodnosi62równieżdo
EmmanuelaLévinasa,dlaktóregoprzekładalnośćwtejrelacjijestniemożliwaze
względunaradykalnąróżnicę,któranasodniegooddziela.Pragnieniekierowane
kuInnemujestpragnieniemmetafizycznym-wprzeciwieństwiedopragnieniaza-
spokojeniapotrzebyniemożezostaćspełnione,ajedyniepogłębione63.Powracają-
cemudoswojegodomuodyseuszowiLévinasprzeciwstawiaAbrahama,który
wyruszawnieznane.Analogicznieprzekładniepowinienintegrowaćioswajaćob-
cości,aleszanowaćjejradykalnąodmiennośćitworzyćnowąprzestrzeń.DlaForan
taodmiennośćjestwłaśnienieprzekładalnością-niemożemyjejnigdyuchwycić,
aletonajejwezwanieodpowiadamyitoonabudzinaszepragnienie64.Etykaprze-
kładupolegazatemnauznaniunieprzekładalnościirezygnacjizcałkowitej
integracjinarzecznieustannegodyskomfortupoczuciaobcościInnego.
102050Przekładwyobcowujący-AntoineBermaniLawrenceVenuti
Teoriaskoposinastawienienakulturędocelowądoczekałysięjednakkrytykizestro-
nyteoretykówprzekładuwróżnychkrajach.WeFrancjizasadęzachowaniaobcości
(fr.étrangeté)wtłumaczonymtekściepostulowałAntoineBerman,wStanachZjed-
noczonychLawrenceVenutiwprowadziłispopularyzowałterminnwyobcowanie”
(ang.foreignization),wprzeciwieństwiedonudomowienia”(ang.domestication).
Bermankrytykowałetnocentryzmkulturowy,którykażetłumaczombronić
własnejkulturyprzedobcymielementami.Piszewręczonnarcyzmie”
,któryspra-
wia,żenkażdespołeczeństwochciałobybyćczystąCałościąbezdomieszek”65.Autor
krytykujeprzekłady,którestarająsięukryćobcośćdzieła,nazywającjenieetycz-
nymi.EtykanakazujebowiemprzyjąćInnegoipozwolićtłumaczonemutekstowi
60
A.Berman,L
)épreuvedel)étranger.Cultureettraductiondansl)Allemagneromantique,Gallimard,Paris
61
1984.
L.Foran,AnEthicsOfDiscomfort,s.35.
62
Tejże,TePossibilitiesoftheUntranslatable,referatwygłoszonynakonferencjinTraductionetphiloso-
phie”
,UniversitédeLiège,4maja2017.
63
E.Lévinas,Totalitéetinfni.Essaisurl)extériorité,Paris1971,s.21-22.
64
L.Foran,TePossibilitiesoftheUntranslatable.
65
Woryginale:ntoutesociétévoudraitêtreunToutpuretnonmélangé”-A.Berman,L
)épreuvedel)étran-
ger,s.16.
28
