Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Rozwójfonologicznymowydziecka
Pomimoże„reakcjesłuchowestająsięwtymczasiecorazbardziej
zróżnicowaneiwyraźne”(Kurkowski72013,s.28),toprodukcjedźwiękowe
dzieckawciążmającharakterprzypadkowychartykulacjiibrakimjeszcze
wyrazistości.Stądbadaczetegookresurozwojujęzykadzieckamają
ogromnetrudnościzuchwyceniemistotnychcechpojawiającychsiędźwię-
ków.Okołoczwartegomiesiącażyciadziecizaczynająpowtarzaćdźwięki
tegosamegorodzaju,dlategotenetapczęstonazywanyjestzabawągło-
sem.„Wtymczasierepertuardźwiękówwzbogacasięo[k]7[gᶨ]7[yᶨ]7[y],[r]
uwularne,samogłoskinosowe,elementydwuwargowe”(Lipowska720017
s.30).Zczasemzasóbdźwiękówdzieckagłużącegotworzągłoskiwargowe,
tylnojęzykoweorazprzedniojęzykowe(Kaczmarek71953,s.10)0
Kaczmarek(1953)uschyłkuokresugłużeniaswejpierworodnejcórki
Urszulkizarejestrowałprawiewszystkiesamogłoskipolskieorazwiększość
spółgłosek,nieuwzględniałprzytymdźwiękówobcychpolskiemusyste-
mowijęzykowemu.Wjegospisiepojawiłysięwięcsamogłoski:[i]7[y]7[e]7
[a]7[o]7[u]7[ę]7[ą](opróczǫ).Natomiastspośródspółgłosekautorodnoto-
wałprawiewszystkiezwarte,tj.wargowe[p]7[b]7[b?],przedniojęzykowe
[t,][d]oraztylnojęzykowe[k],[g],[g?].Niezaobserwowałmiękkich:wargo-
wego[p?]oraztylnojęzykowego[k?].Wdalszejkolejnościodnotowałpóło-
twarte,awięcwargowe[u̯],[m],przedniojęzykowe[n],[l]oraz[R](rję-
zyczkowe),środkowojęzykowe[ḭ],[ń],tylnojęzykowe[U],opróczmiękkiego
[m?].Zeszczelinowychzaobserwowałwargowe[f],[v](przybrakuich
zmiękczonychodpowiedników[f?],[v?])oraztylnojęzykowe[X]7[X?].Nieza-
rejestrowałprzednio-iśrodkowojęzykowych(Kaczmarek,1953,s.12)0
Smoczyński(1955)wśródnajpierwotniejszychdźwiękówniemowlęcia,
pojawiającychsięwpierwszychdwóchmiesiącachjegożycia,wyróżnił:
trzeciegomiesiącażycia,zarejestrowałnietypowedźwiękigardłowe,
12Niejesttogłoskasamoistna,leczprzydechpowstaływwynikuprzytrzymaniawiązadeł
głosowychwpozycjiwłaściwejimprzysilnymwydechu(por.Smoczyński,1955,s.20).
13
Rozwój
dźwiękówmowyzaczynasięwłaśnieodtakiegodźwiękuwokalicznego,spowodo-
wanegonagłymotwarciemsięustpodwpływembodźcównieprzyjemnych.Jesttodźwięk
całkowiciepasywny,niebędącyanidźwiękiema,anidźwiękieme.Jesttypowąsamogłoską
neutralną(por.Smoczyński,1955,s.20).
14Jesttopierwszeazszerokimotwarciemusttowarzyszącekrzykowi.Podobniejakpoprzed-
niedźwiękijesttoelementpasywny(por.Smoczyński,1955,s.20).
15
Dźwiękmpowstajewwynikuniezbytsilnegonaporuwydechunaustazamknięteprzy
opuszczonympodniebieniumiękkim(por.Smoczyński,1955,s.20).
16Tenelement,podobniejakh,macharakterpogłosu(por.Smoczyński,1955,s.20).
–35–
