Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Rozwójfonologicznymowydziecka
podajenastępująceprzykłady:he-he7ha-ha7ba-ba7ma-ma7pa-pa7ta-ta7
tī-tī(Smoczyński71955,s.34-37)0Kaczmarek(1953)przywołujewswojej
publikacjinastępującąegzemplifikację:ńa-ńa0Zarębinazaśdodajejeszcze
ne-ne-ne(Zarębina71965,s.10)0Niemowlęwtymokresiewytwarzase-
kwencjesylab,„którezwykleskładająsięzespółgłoskizwartejpołączonej
zsamogłoskąotwartącentralną(ł).Niemalzupełniebrakróżnorodności
wintonacji,atakżewspółgłoskachisamogłoskachstanowiącychelementy
składowewypowiedzi”(Jusczyk72004,s.90).
Zczasemudzieckapojawiasięcałaeksplozjadźwięków,cosprawia,że
gaworzeniestajesięniepowtarzalne,zmienne(Łobacz71996,s.18).Naśla-
downictwodźwiękówbazujeprzedewszystkimnapamięcisłuchowej.
Pojawiająsięzatemecholalie,czylibezpośrednieibezbłędneodtworzenia
zasłyszanychdźwięków,jakimetalalie(tzw.naśladownictwopośrednie),
polegającenaodtworzeniu7ztowarzyszącymiodkształceniami,zapamięta-
negowcześniejwzorudźwiękowego.Smoczyńskiprzywołujeprzykład
swojegosynka,którywwieku10miesięcywypowiadałnawidokkotakom-
plekssͥ-sͥ7którystanowiłmetalaliczneodwzorowaniepołączeniacyk-cyk
używanegowłaśniewtakiejsytuacji(1955,s.35)0
Rozwój
mowyniemógłbypostępowaćnaprzód,gdybydzieckopozba-
wionebyłokontaktuzotoczeniemludzkim.StefanSzuman-wybitnyba-
daczmowyimyśleniadziecka-zauważa,że„skutecznośćnauczaniamowy
jestzależnaodpowiązaniatego,codoroślimówiądodziecka,zkonkret-
nymisytuacjami,którymionojestzainteresowaneiwktórychaktualizuje
sięuniegodążeniedopoznawaniarzeczyizjawiskidooddziaływaniana
nie”(1985,s.201).Mowaotoczeniajestdlarozwijającegosięmłodegoczło-
wiekaniezwykleważna,dlategoteżwpływanadzieckokojąco,„sprawia
dzieckuprzyjemność,interesujeje,[dziecko]domagasięjejpłaczem,
możnajeniąuspokoić”(Smoczyński71955,s.33).
Dzieckowtymczasierozumieznaczniewięcejniżjestwstanieujawnić
swoimzachowaniemruchowymigłosowym.Zczasemzaczynająpojawiać
siępierwsze„zarysydźwiękowewyrazów”(Kaczmarek71953,s.21),począt-
kowozrozumiałejedyniedlanajbliższegootoczeniadziecka.Wniedługim
czasiedzieckouświadamiasobie„wszystkieczynnikiwyrazu,tzn.melodię,
czastrwania,rytmipostaćgłosową”(Kaczmarek71953,s.21),zaczynawięc
wymawiaćwyrazycorazwyraźniej,atosprawia,żestajesięonozrozumiałe
dlaszerszegogronauczestnikówzdarzeniakomunikacyjnego.Ogromne
–37–
