Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Rozwójfonologicznymowydziecka
znaczeniedlarozwojujęzykowegomanietylkoumiejętnośćnaśladowania
mowyotoczenia,alerównieżrozwójrozumienia,„awięcprzyswojeniazna-
czeniaposzczególnychsłówiwypowiedzispołeczeństwa”(Smoczyński7
1955,s.34).„Dokonujesiękonwencjonalizacjaznaczeńistopniowastabili-
zacjazwiązkówpomiędzyformąbrzmieniowąaznaczeniemdziecięcych
wyrazów”(Porayski-Pomsta,2023,s.130).Niebrakujekutemuokazji,gdyż
rodzicenieustanniepokazujądzieckuróżneprzedmioty7wypowiadającich
nazwy,ostrzegająprzedsytuacjaminiebezpiecznymi,zachęcajądowyko-
nywaniajednychczynności,azakazująinnych,wspierającintensywnieswą
komunikacjęsłownąintonacją,gestemimimiką(Smoczyński71955,s.34).
Tezachowaniawybitniewspierająrozwójrozumieniajęzykaotoczenia.
Badaczedowiedli,żewtymokresie„dzieckozdobywawiedzęowzorcach
sekwencjifonetycznychwjęzykuojczystym,czegodowodemjestdłuższe
zatrzymywanieuwaginasłowachzniegopochodzących(ł).Stopniowood-
krywaono,jakiekombinacjedźwiękówsąmożliwe,jakiepojawiająsięnaj-
częściejnapoczątku,ajakienakońcusłów”(Kielar-Turska72012,s.23-24)0
Wtrzecimkwartalepierwszegorokużyciadzieckozaczynapowtarzać
„nietylkopojedynczesylaby,alerównieżcałeichkombinacje”(Lipowska7
2001,s.31).Wtymczasie,czylipodkoniec1.rokużyciadziecka,pojawiają
siępierwszesłowa:mama7tata7babaorazlicznesłowadźwiękonaśladow-
cze:np.mu(krowa),me(koza).Jesttostadiumpoczątkowejęzykadźwię-
kowego,„wyrażającegopojęcianaraziewyłączniekonkretne”(Kaczmarek7
1953,s.20-21)0
Wpierwszymokresierozwojumowydzieckosilniewzbogacaswoje
produkcjesłownegestem,mimikąiruchem,azlicznychusłyszanychwy-
razówzapamiętujejedyniete,któresąmuniezbędnedozaspokojeniawła-
snychpotrzeb.
Badaczejęzykadowiedli,żegaworzeniemacharakteruniwersalny,dla-
tegoposzczególnetypydźwiękówpojawiająsięzgodniezpewnąchrono-
logią.PiotraŁobaczwpublikacjiPolskafonologiadziecięcapodaje,że
dzieckoopanowujesystemfonologicznywsposóbnastępujący:a)kontrast
maksymalnysylaba/pa/lub/ta/;b)pierwszykontrastwobrębiespółgło-
sek:nosowe-ustnezwarte;c)podziałnaspółgłoski:wargowe-zębowe;
d)odróżnieniesamogłosek:szerokich-wąskich;e)pierwszykontrast
dwucechowysamogłosek:welarna-palatalna,zaokrąglona-niezaokrą-
glona(Łobacz71996,s.21).Zpowyższegowynika,że„dzieckoprzyswaja
–38–
