Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Drhab.BartoszWojciechowskiprof.UŁ
Tradycyjniejużwskazujesię,żewkażdymakcieargumentacyjnym
(komunikacyjnym)założonesąapriorycznewarunkiważności(ocha-
rakterzenormatywnym),któreJürgenHabermasnazywaroszczeniami
ważności
1
.AutorTeoriedeskommunikativenHandelnsuważaponadto,
że;każdyuczestnikaktumowy(mówca)mówiszczerze,komunikuje
prawdziwezdaniawtakisposób,abysłuchaczuznałjegowypowiedźza
pewną(poprawną)orazżejegowypowiedźjestsłuszna,toznaczyak-
ceptowanaprzezodbiorcówwdanymsystemieaksjologicznym.Scha-
rakteryzowanypowyżejogólniedyskurspraktyczny,wramachktórego
odbywasięuzasadnianiewypowiedzinormatywnych,stałsiępodstawą
dozbudowaniateoriidyskursuprawniczego.Najszerzejomówiłiroz-
winąłkoncepcjędyskursuprawniczegoRobertAlexy,traktującgojako
szczególnyprzypadekogólnejipraktycznejargumentacji
2
.Podkreślić
należy,żekoncepcjadyskursuprawniczegozakłada,iżnależyondo
zinstytucjonalizowanychdyskursów.Obokodwołaniasiędozałożeń
idealnejsytuacjimowycharakterystycznejdladyskursupraktycznego,
wdyskursieprawniczymsformułowanezostałypragmatycznereguły
iformyargumentacjimającesłużyćwydaniuracjonalnegoipoprawne-
gorozstrzygnięcia.
Podjętewtakimtrybierozstrzygnięciasąracjonalneipoprawne,
gdyżpowstająwtokuswobodnejdyskusjiiostatecznieodzwierciedlają
przekonaniauczestników.Założonewramachtakiejprocedurywarunki
pozwalająnawyważenieokreślonychracji,zapewniająprawodokon-
frontowaniawłasnych(sędziego)roszczeńważnościzcudzymi.Para-
dygmatemstosowaniaprawajestsądowestosowanieprawaiwłaśnie
1
J.Habermas,VorstudienundErgänzungenzurTeoriedeskommunikativenHandelns,
FrankfurtamMain1984,s.355.Wkomunikacjipotocznejroszczeniaważnościmają
stanowićzałożenieracjonalnegoporozumiewaniasię.Naroszczeniaważnościskłada-
jąsię:zrozumiałośćwypowiedzi(Verständlichkeit),prawda(Wahrheit),wiarygodność
(Wahrhafigkeit)orazpoprawność(Richtigkeit)środkówkomunikacji.
2
R.Alexy,TeoriederjuristischenArgumentation,FrankfurtamMain1978,s.62in.
Tezaotym,żedyskursprawniczyjestszczególnymprzypadkiemdyskursupraktycznego
niejestpowszechnieakceptowana,leczzostałapoddanaszerokiejkrytyce.Krytycznie
m.in.U.Neumann,JuristischeArgumentationslehre,Darmstadt1986,s.86;E.Hilgen-
dorf,ArgumentationinderJurisprudenz,ZurRezeptionvonanalytischerPhilosophieund
kritischerTeorieinderGrundlagenforschungderJurisprudenz,Berlin1991,s.109.
