Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stualna,aniedogmatycznainterpretacjaPismaŚwiętego.Niemniej
jednaktenwewnętrznyspórdoktrynalny,którytoczyłsięnaprze-
łomieXIXiXXwieku,dotyczyłsprawuniwersalnychorazustalał
podziałnapożądanąiwyklętąmetodęrozumieniaświatailudzkiej
podmiotowości,szukającejwnimdrogowskazuipewnejdrogi.To
rozszerzenie,rozmyciedogmatycznychpojęćteologicznychwdzie-
łachAlfredaLoisy,George’aTyrrella,Maurice’aBlondela,Édouarda
LeRoya—zapomnianychdziśmodernistówkatolickich—zakoń-
czyłosięwyłączeniemichzewspólnotykościelnejzklauzuląVitan-
dus(cooznacza—‘należyunikać’).PiusXzdecydowanieprzeciw-
stawiałsiędowolnościinterpretacyjnejPismaŚwiętegoisurowo
tępiłpoglądynowoczesnewseminariachizakonach.Tonamocy
jegonakazuwszyscykapłani,począwszyod1910roku,zobowią-
zanibylidoskładaniaprzysięgiantymodernistycznej.Ślubowali
wniejwiaręizaufaniewniezachwianąwykładnięrzeczyiświata
—fltakwogólności,jakwkażdymszczególe,towszystko,cookreś-
lił,orzekłioświadczyłnieomylnyUrządNauczycielskiKościoła”10.
Jesttoniewątpliwiezawierzeniejakiejśformiewcielonegowszech-
rozumu,wiedzyabsolutnejiarbitralnej.Takadeklaracjastanowi
odpowiedźnasekularyzacjęirozwójnaukowy,cywilizacyjnyispo-
łeczny,wktórymtrudnoobezkrytyczneprzyjmowaniedogmatów.
Nadrugimbiegunieświatopoglądowymsytuujesięoświecenie,
jakorewersteologii,oświecenieprzynoszącetryumfracjonalizmu,
którywbrewintencjomjegowyznawcówprzyczyniasięwszakże
wydatniedokryzysunowoczesności.TheodorAdornowDialektyce
oświecenia(abyłto1947rok)notował:
Oświecenie—rozumianenajszerzejjakopostępmyśli—zawsze
dążyłodotego,byuwolnićczłowiekaodstrachuiuczynićgo
panem.Leczotowpełnioświeconaziemiastoipodznakiemtry-
umfującegonieszczęścia.Programemoświeceniabyłoodczarowa-
nieświata.Chcianorozbićmityiurojeniazapomocąwiedzy11.
10htp://www.piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/140[dostęp:12.04.2010].
11M.Horkhaimer,T.Adorno:Dialektykaoświecenia.Przeł.M.Łukasiewicz.War-
szawa1994,s.19.
14
