Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Peryferiespołecznejakoprzestrzeńzachowańryzykownychmłodzieży
(Leszczyńska,2007,s.99).Wgospodarcepolskiejporoku1989otworzyłysię
ogromnemożliwościrozwojuspołecznegoijednostkowego.Problemwtym,że
niekażdywjednakowysposóbmógłlubchciałztakichmożliwościskorzystać.
Jednidziękiwrodzonymumiejętnościomniemalnaturalniezaczęlibraćudział
wwolnorynkowejgrze,innidoświadczaliodrzucenia.Pojawiałysięnowenadzie-
je,aleipotrzebykonsumpcyjne,którewymagałyzaspokojenia,coniewkażdym
wypadkubyłomożliwe.Po1989rokuczęśćspołeczeństwa-jakpiszeJacekKurzę-
pa-skorzystałaznadarzającychsięokazji,innipozostaliwblokachstartowych,
wktórychczęstotkwiądodziś(Kurzępa,2010,s.50).Polaryzacjaspołeczeństwa
powiązanaznierównościamispołecznymimimowolniesprzyjatworzeniusię
strefspołecznych,któremożemyuznać-początkowogospodarczo,awdalszej
perspektywierównieżspołecznieimentalnie-zaperyferie.
Ubóstwownajwyższymstopniudotykamłodychludziiprzekładasięnaich
rozwój.Zwykłosięprzyjmować,żeprzełożenietomawymiarnegatywy,choć-
copodkreślaBarbaraSmolińska-Teiss(2016,s.83)-stanowiskopedagogów
wtymzakresieniejestjednoznaczne.Biedaogranicza,stanowiwyzwanieitrud-
nedoświadczeniedlamłodychludzi(dzieciimłodzieży).Biedajednakbudu-
jerównieżsiłyikompetencjewradzeniusobiewtrudnychsytuacjach,awtym
znaczeniuperyferyjnośćmożestanowićswoistyczynnikwzmacniający(należy
jednakpodkreślić,żetozagadnienieowielebardziejskomplikowane).Warto
zauważyć,żeubóstwoibiedamłodychludziwymagająinnegospojrzeniainie
powinnybyćopisywanezapomocątypowychwskaźnikówspołeczno-eko-
nomicznych.Biedadzieciimłodzieży-jakzauważaRyszardSzarfenberg-to
perspektywanierównychszansinierównychwarunkówrozwojowych,których
konsekwencjąjestodtwarzanienierównościspołecznych(Szarfenberg,2016;
zob.teżSmolińska-Teiss,2016).
Peryferiespołeczne-pouwzględnieniukontekstunegatywnychzjawiskspo-
łecznych-nazywanesązamienniegettamilubenklawamibiedy.Określeniate
wskazują,żemamydoczynieniazprzestrzeniaminapiętnowanymi.Gettobie-
dyzatemtoprzestrzeńmającacechy,którewyróżniająjąspośródinnych,to
przestrzeńwyraźniegorszaodinnychprzestrzeni,którastygmatyzujeswoich
mieszkańców(Szczepański,Ślęzak-Tazbir,Świątkiewicz-Mośny,2006,s.148).
Określeniengetto”makorzeniewhistoriiWenecji,gdziew1516rokunatere-
nachbyłejodlewniżelazapowstałopierwszegettojakomiejscedlaŻydów
(zwł.gettare‘odlewać’).Gettatomiejscanegatywne,niekorzystne,skupiające
złecechymiejskiegożycia,zczasemwogólnejoceniespołecznejutożsamia-
nebyłyzprzestrzeniamizamieszkiwanymigłównieprzezbiednychizabu-
rzonych,aprzeztozprzestrzeniaminiekorzystnymipodkażdymwzglę-
dem;toenklawywykluczeniaiizolacjispołecznej(Szczepański,Ślęzak-Tazbir,
19
