Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.Oróżnychujęciachrefleksyjnościirefleksji
refleksyjne:dokonywaćanalizyisyntezyorazwyciągaćwnioski,krytycz-
niemyślećiposługiwaćsięmetaforąwopisierzeczywistości(Kielar-Turska
2003).Refleksjazatemniecechujemyśleniadziecka.Toważnestwierdzenie,
albowiemwskazuje,żebycierefleksyjnymwymagaodjednostkidojrzałości
wzakresiedokonywaniaoperacjiintelektualnych.Refleksjatakżemacha-
rakterodcinkowy,gdyżrefleksyjneoperacjeintelektualnerozpoczynająsię
wokreślonymmomencieżyciaczłowiekaimogąbyćprzezniegowykorzy-
stywanepotemdojegokońca.
Wokresiewczesnejdorosłościczłowiek,dziękiintegracjiwyższychfunk-
cjipsychicznych,jestgotowydoświadomegożyciaiplanowaniaprzyszło-
ści(Smykowski2004).Osobywtymokresiesązdolnedosamokontroli,
panująnadswoimiprocesamipoznawczymi,poddająrefleksjiwłasnemiejsce
wświecieorazwłasneprzekonania.ZdaniemDanielaJ.Levinsonapotrafią
onedokonywaćocenywłasnychautonomiczniepodejmowanychdecyzji,ich
modyfikacjiiporównywaniazwcześniejszymimarzeniami(Gurba2000).
Dziękirefleksjizatemmłodaosobamożekrytycznieocenićwłasnewybory
imiećpoczuciepanowanianadwłasnymżyciem.Refleksjaumożliwiaczło-
wiekowipodejmowanieświadomychdecyzjidotyczącychrólspołecznych,
którebędzieodgrywaćwprzyszłości(Wojciechowska2005).
Wokresieśredniejdorosłości,dziękirefleksji,jednostkamamożliwość
weryfikowaniapełnionychwżyciurólspołecznych.Możeonatakżedokony-
waćocenywłasnychosiągnięćzperspektywymłodzieńczychmarzeńiobec-
nychpotrzeb(Appelt2004).Refleksjazatemsłużydonamysłunadsensem
własnegożycia,dodokonywaniabilansuwłasnychosiągnięć,np.zperspek-
tywykonstruowanychwokresiedziecięcymczymłodzieńczymplanów.
Człowiekwokresieśredniejdorosłościzdajesobiesprawę,żemożejeszcze
zmienićwłasneżycie.TenczasDorientacjiintrospektywnej”charakteryzuje
sięnastawieniemnawewnętrzneprzeżyciaoraznabywaniemmądrościżycio-
wej,ichosiągnięciezaśwymagarefleksji(Pietrasiński2001;Rzepa2014)1.
Późnądorosłość2charakteryzujątakiecechyrozwojowe,jak:osiągnięcie
przezjednostkępełnejdojrzałości,dokonywaniebilansużyciowego,kon-
struowaniedojrzałejpostawywobecśmierci(Finogenow2013).Refleksja
zatemprzyczyniasiędoDdefiniowaniapoczuciawłasnegoJa”(Dubas2013).
1Dodatkoweinformacjecharakteryzująceczłowiekadorosłegowokresieśredniejdoro-
słościzostałyzawartewrozdzialemetodologicznym.
2Wliteraturzeprzedmiotuzwiązanejzrozwojemczłowiekadorosłegonajwięcejmiej-
scapoświęcasięrefleksyjnościwkontekściepóźnejdorosłości.Byćmożewynikatozfaktu
doświadczeńczłowiekadorosłegowokresiesenioralnym.