Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
1.Oróżnychujęciachrefleksyjnościirefleksji
soma,psycheiethosu.Dotakiegospojrzenianiezbędnajestodwaga.Wydaje
się,żeniebagatelneznaczeniemożemiećtakżerefleksja,prowokującludzi
dorozszerzeniaperspektywyczasowej,planowaniaprzyszłościwodważny
itwórczysposób,pobudzaniapozytywnego,zrównoważonegonastawienia
dostarości,zwłaszczadonamysłunadprzyszłościątranscendentalną(Bugaj-
ska2015).
Osobęwwiekusenioralnymcechujezdolnośćkonstruowanianowejjako-
ściżyciaorazdokonywaniareinterpretacjidoświadczeń,czemuniewątpliwie
towarzyszyrefleksja.Uosóbwokresiepóźnejdorosłościrefleksjaodnosisię
donajdłuższejperspektywyczasowejinajszerszegospektrumżycia,obejmuje
onabowiemcałeżyciedanejosoby.Refleksjawwiekusenioralnymwlite-
raturzeprzedmiotubywanazywanabilansemżycia(Zielazny,Biedrowski,
Mucha2013)3.Toczas,kiedyludziedokonująbilansuswojegożycia,jak
dowodząPawełBrudekiStanisławaSteuden(2016)–jestonnaturalnym
zadaniemrozwojowympolegającymnapoddaniuoglądowicałegoswojego
życia.Jednostkakonstruujeirekonstruujeswojedoświadczeniaiprzeżycia,
reinterpretujeiinterpretujeżyciowewydarzenia,oceniaiponownieewaluuje
własneżycie.Dokonującbilansużycia,podsumowujecałąswojąbiografię.
Ewaluacjipodlegajązarównomarzeniazdzieciństwa,planyiichrealizacja,
jakiodniesionesukcesyidoświadczenieporażek(Oleś2011).
Eriksonsytuujebilansżyciowywkontekściekryzysurozwojowego,
którycechujekonfliktmiędzyintegracjąegoarozpaczą.Pierwszyznich
prowadzidouznania,żebiegżyciajestnieunikniony,znaczącyiodpowiedni.
Dokonaniepozytywnegobilansużyciaprowadzidointegracji,konsolidacji,
potwierdzeniawłasnejtożsamości.Człowiekwówczasmapoczuciespełnie-
niaiprzekonaniaosensownościwłasnegoistnienia.Negatywnybilansżycia
prowadzidorozpaczy,rezygnacji,poczuciastraconegoczasuiutratysensu
życia(Witkowski2009a;Erikson2000).Wzwiązkuztym,wmojejopinii,
bilansżyciowychdokonańistratwymagarefleksji.Dziękiniejmożnasię
odnieśćdowydarzeńsprzedlat,zrozumiećjeizreinterpretować.
Podsumowując,refleksjawkażdymetapieżyciadorosłejjednostkikoja-
rzonajestzespecyficznymrodzajemdoświadczeniawewnętrznego,które
wpływanasposóbinterpretacjidanejsytuacjiprzeztęjednostkę(Tomaszewski
1967).Refleksjałączysięzintrospekcjąukierunkowanąnawewnętrzneprze-
życiaczłowieka,naaktualniewykonywaneprzezniegoczynnościorazstany
jegoświadomości.Refleksjaodnosisięzwłaszczadoosób,któredoświadczają
3Problematykątązajmująsięm.in.:Susułowska(1989);Bee(2004);Steuden(2011);
Straś-Romanowska(2000b).
