Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.Oróżnychujęciachrefleksyjnościirefleksji
refleksyjne:dokonywaćanalizyisyntezyorazwyciągaćwnioski,krytycz-
niemyślećiposługiwsięmetaforąwopisierzeczywistości(Kielar-Turska
2003).Refleksjazatemniecechujemyśleniadziecka.Toważnestwierdzenie,
albowiemwskazuje,żebycierefleksyjnymwymagaodjednostkidojrzałości
wzakresiedokonywaniaoperacjiintelektualnych.Refleksjatakżemacha-
rakterodcinkowy,gdyżrefleksyjneoperacjeintelektualnerozpoczynająsię
wokreślonymmomencieżyciaczłowiekaimogąbyćprzezniegowykorzy-
stywanepotemdojegokońca.
Wokresiewczesnejdorosłościczłowiek,dziękiintegracjiwyższychfunk-
cjipsychicznych,jestgotowydoświadomegożyciaiplanowaniaprzyszło-
ści(Smykowski2004).Osobywtymokresiezdolnedosamokontroli,
panująnadswoimiprocesamipoznawczymi,poddająrefleksjiasnemiejsce
wświecieorazasneprzekonania.ZdaniemDanielaJ.Levinsonapotrafią
onedokonywaćocenyasnychautonomiczniepodejmowanychdecyzji,ich
modyfikacjiiporównywaniazwcześniejszymimarzeniami(Gurba2000).
Dziękirefleksjizatemmłodaosobamożekrytycznieocenićasnewybory
imiećpoczuciepanowanianadasnymżyciem.Refleksjaumożliwiaczło-
wiekowipodejmowanieświadomychdecyzjidotyczącychrólspołecznych,
którebędzieodgrywaćwprzyszłości(Wojciechowska2005).
Wokresieśredniejdorosłości,dziękirefleksji,jednostkamamożliwość
weryfikowaniapełnionychwżyciurólspołecznych.Możeonatakżedokony-
waćocenyasnychosiągnięćzperspektywymłodzieńczychmarzeńiobec-
nychpotrzeb(Appelt2004).Refleksjazatemsłużydonamysłunadsensem
asnegożycia,dodokonywaniabilansuasnychosiągnięć,np.zperspek-
tywykonstruowanychwokresiedziecięcymczymłodzieńczymplanów.
Człowiekwokresieśredniejdorosłościzdajesobiesprawę,żemożejeszcze
zmienićasneżycie.TenczasDorientacjiintrospektywnej”charakteryzuje
sięnastawieniemnawewnętrzneprzeżyciaoraznabywaniemmądrościżycio-
wej,ichosiągnięciezaśwymagarefleksji(Pietrasiński2001;Rzepa2014)1.
Późnądorosłość2charakteryzujątakiecechyrozwojowe,jak:osiągnięcie
przezjednostkępełnejdojrzałości,dokonywaniebilansużyciowego,kon-
struowaniedojrzałejpostawywobecśmierci(Finogenow2013).Refleksja
zatemprzyczyniasiędoDdefiniowaniapoczuciaasnegoJa(Dubas2013).
1Dodatkoweinformacjecharakteryzująceczłowiekadorosłegowokresieśredniejdoro-
słościzostałyzawartewrozdzialemetodologicznym.
2Wliteraturzeprzedmiotuzwiązanejzrozwojemczłowiekadorosłegonajwięcejmiej-
scapoświęcasięrefleksyjnościwkontekściepóźnejdorosłości.Byćmożewynikatozfaktu
doświadczeńczłowiekadorosłegowokresiesenioralnym.