Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Internacjonalizacjarynkuusług
15
obfitościzasobów).Pomimoiżprzydatnośćklasycznejteoriiwymianymiędzy-
narodowejdowyjaśnieniahandluusługamijestdziśdyskusyjnazuwaginawie-
lenierealnychzałożeń,nieprzystającychdowspółczesnejgospodarki18,tojednak
teoriakosztówkomparatywnychwpewnymstopniumożeokazaćsięprzydatna
zpunktuwidzeniawyjaśnieniaizrozumieniahandlumiędzykrajamirozwinięty-
miirozwijającymisię,któreróżniąsięodsiebiewarunkami(naprzykładwydaj-
nościąpracylubdostępnościączynnikówwytwórczych).
Wśródwspółczesnychteoriirozwojuhandlumiędzynarodowego,odnoszą-
cychsiędowszystkichtransakcjimiędzynarodowegohandluusługami,przydat-
nesąteorieneotechnologiczne,którepozwalająwyjaśnićmodelhandluusługami
zarównowpostacitransgranicznej,jakiwymianyusługzwiązanejzprzemieszcza-
niemsięichproducentai/lubkonsumenta.Wteoriachneotechnologicznychpod-
stawąmiędzynarodowejwymianyikorzyścizniejpłynącychsąróżnicewpoziomie
kosztówicen,wzbogaconeuwzględnieniemzmianspowodowanychciągłymroz-
wojempostęputechnicznego.Wramachtejgrupywyróżnićmożna:a)teorię
lukitechnologicznejM.V
.Posnera19;b)teorięcyklużyciaproduktuR.Vernona20;
c)teoriękorzyściskali.Pierwszazwymienionychkładzienacisknamożliwości
rozwojumiędzynarodowegohandludziękiróżnicomwpoziomiewiedzytech-
nicznejiwtempiepostęputechnicznego.Wyróżniasiętwórców(innowatorów)
inaśladowców(imitatorów)nowychtechnologii.Znaczeniematutajopanowa-
nieokreślonychtechnologiiprzezposzczególnekrajeiopóźnienienaśladowcze
wkrajachimitującychrozwiązania.Przygotowanieiwdrożenienowychtechnolo-
giidajefirmie-innowatorowipozycjęlidera(quasi-monopolisty)wpewnymobsza-
rze.Imwiększebędąlukitechnologiczneorazopóźnienienaśladowczepomiędzy
innowatoremaimitatorami,tymwiększebędąkorzyścidlainnowatora.Wraz
zdyfuzjąpostęputechnologicznegofirmainnowatortraciswojąprzewagę,pozy-
cjęquasi-monopolisty,danatechnologiastajęsięcoraztańszaibardziejdostępna.
Teoriatajestszczególnieużytecznadowytłumaczeniakształtuiprzyczynpojawie-
niasięhandluusługamiodużymzaawansowaniutechnologicznymlubwysokim
udzialekapitałuludzkiegoiodnosisięzarównodoinnowacjiwusługach,jakiin-
nowacjiichprocesówwytwórczych.Wliteraturzewskazujesięnaprzydatnośćtej
koncepcjiwodniesieniudousługfinansowychorazusługtelekomunikacyjnych21.
18Wśródzałożeńnależywymienić:doskonałośćrynków,brakmobilnościkapitałuwskalimię-
dzynarodowejorazmigracjisiłyroboczej.Aktywnośćmiędzynarodowaprzedsiębiorstwauza-
leżnionabyłaodlokalizacjidziałalnościwkrajuposiadającymprzewagękomparatywną.
19M.V.Posner,Internationaltradeandtechnologicalchange,DOxfordEconomicPapers”1961,
no.13.
20R.Vernon,TheLocationofEconomic,SovereigntyatBou,Harmondsworth1971;R.Vernon,In-
ternationalinvestmentandInternationaltradeintheproductcycle,DQuarterlyJournalofEco-
nomics”1966,vol.80.
21Szerzej:R.K.Shelp,BeyondIndustrialization,AscendancyoftheGlobalServiceEconomy,New
York1981,s.89-95;J.Misala,Współczesneteoriewymianymiędzynarodowejizagranicznej
politykiekonomicznej,Warszawa2003,s.154.
