Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OKOVSUCHO
49
rozwojujęzykapisanegoidrukowanegowpłynęłonaodkrycieorazrozwójlogiki
dwuwartościowejilinearnej,zastępującpierwotnąemocjonalnośćiracjonalność
plemiennąludzi”
.(Fiut,2012:25).Pomijająckwestiętrafnościsformułowań,takich
jakflagresywnypodbójprzestrzeni”czyflracjonalnośćplemienna”
,muszęzauwa-
żyć,żeautorwyraźnieniedoceniaznaczeniawzrokuwprehistorii.Twierdzenie,
żewęchmiałwówczaswiększeniżwzrokznaczeniedlainterakcjispołeczno-
-komunikacyjnych,niedasięobronić,gdyżkomunikacjaniewerbalna,zarówno
wtradycyjnym,wąskimrozumieniuobejmującymmowęciała,jakiwszerszym,
obejmującymartefakty,opartabyłanawzroku.ZtekstuI.S.Fiutamożnazresztą
wywnioskować,żezdajeonsobieztegosprawę–winnymmiejscunapisał,że
nasawannienasiprzodkowiewykorzystywaliwszystkiezmysły,znaprzemienną
dominacjąokaiucha(dziśdominujeoko).(Fiut,2012:26).
Podziałenergiimiędzyzmysłyniemusibyćjednakbardzoostry,wistocie
rzeczybowiemzmysływspółdziałają.Podnosiłatopsychologiapostaci(gestal-
tyzm),awspółcześniebardzomocnoakcentujekoncepcjasynestezjipostulowana
przezfrancuskiegofilozofaMaurice’aMerleau-Ponty’ego.Uznajeon,żeflpercepcja
tosynestetyczne,cielesnebyciewświecie”
.(Jakubowska,2012:383).Synestezja
tradycyjnieodnoszonajestdosytuacji,gdydoświadczeniezwiązanezpewną
modalnościązmysłowąpowstajeprzypobudzeniuinnej–naogółchodzioniety-
poweprzypadkistałychzwiązków,gdynp.pewiendźwiękstalewywołujepewne
wrażeniebarwy.Możesięteżodnosićdobardziejskomplikowanychstruktur:
fljednaintermodalnastrukturamożepobudzaćinnąintermodalnąstrukturę”
.To
niemusibyćskojarzeniemiędzyzmysłowe;możepowstaćskojarzeniejęzykowo-
-obrazowe,obrazowo-muzyczne,muzyczno-językoweitd.flSynestezjęwsensie
środkaartystycznegomożnazatemrozumiećrównieżjakowyrażaniejednego
systemusemiotycznegowinnymizinnym”
.(Jakubowska,2012:385).
Sposóbodbioruprzekazówprzezkonkretnychludzijestzróżnicowanyiuza-
leżnionyodichosobowości(atakżeodkontekstusytuacyjnego).Taknaprzykład
słowo,pisaneczymówione,inaczejwpływanaróżnychludzi,zależnieodich
psychiki(zajmujesiętympsychologiadyferencjalna).Badającynarracjeradiowe
JózefMayen(1896-1978)wskazywał,żenasłowożywiejreagująosoby,uktórych
wywołujeonowyobrażeniawzrokowe(uejdetykówsąonerówniewyraziste,
jakbezpośredniespostrzeżenia).Innitraktująsłowojakoabstrakcyjnysymbol.
Narracjeradioweprzemawiajądosłuchulubdowzroku.Decydujeotymcha-
rakternarracji,atakżesposóbpercypowaniatekstu.Naprzykładopisbitwypod
GrunwaldemupisarzaHenrykaSienkiewicza(1846-1916)wywołujewrażenia
wzrokowe,atenukronikarzaJanaDługosza(1415-1480)wrażeniasłuchowe.
Zależytojednaktakżeioddyspozycjijednostkowych.Ludzimożnapodzielić
nawzrokowcówisłuchowców.Nienależyjednakabsolutyzowaćtychcech.Nie
wykluczająsięone:możnabyćwzrokowcemwjakimśzakresie,asłuchowcem
winnym(np.muzyktosłuchowiec,alemożewolećtekstyczytanewgazecie
