Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpierwszy.Społeczneczynnikiwarunkującezdrowie17
Niektórzyautorzyposługująsiętymterminembezjegodefiniowania,
liczącnaintuicyjnezrozumieniebądźuznając,żeposiadaonopowszechnie
zrozumiałyiujednoliconysens.Innipodejmująpróbyzdefiniowaniatego
pojęcia.D.Gochman22stwierdza,żezachowaniazdrowotne(healthbeha-
vior)obejmują
takiejednostkoweatrybuty,jak:przekonania,oczekiwaniaiprzewidywania,
motywy,wartości,spostrzeżeniaiinnekognitywneelementyosobowościowej
charakterystyki,włączającuczucioweiemocjonalnestanyicechy,iwszelkie
wzoryzachowaniaorazdziałaniainawykiodniesionedoutrzymania,przy-
wracaniaiumacnianiazdrowia.
L.Kolbe23podjąłpróbęsystematyzacjizachowańzdrowotnych,wyróż-
niającnastępującedefinicjeszczegółowe:
–wellnessbehavior–działalnośćpodejmowanaprzezosobęuważającąsie-
biezazdrową,wceluosiągnięciawyższegopoziomuzdrowia;
–preventivehealthbehavior–działalnośćpodejmowanaprzezosobę
uważającąsiebiezazdrową,mającanaceluzapobieganiechorobielub
wykryciejejwniegroźnym,asymptomatycznymstanie;
–at-riskbehavior–działalnośćpodejmowanaprzezosobęuważającąsię
zazdrową,aleznajdującąsięwstaniezwiększonegoryzykadlaokreślo-
nychelementówzdrowia,mającanaceluzapobieżenieskutkomtych
zagrożeńlubrozpoznanieichwpływuwasymptomatycznymstanie;
–illnessbehavior–działalnośćosobydostrzegającejusiebiechorobę,mają-
canaceluokreśleniewłasnegostanuzdrowiaiuzyskanieodpowiednich
środkówzaradczych;
–self-carebehavior–działalnośćosobyuważającejsiebiezachorą,mająca
nacelupoprawęwłasnegostanu,coobejmujeminimalnyudziałodpo-
wiedniegoterapeutyiwłączaniewielkieuzależnienieodotoczenia,ajed-
nocześnieczęścioweograniczeniawpełnieniuprzypisanychjednostce
zadań;
–sickrolebehavior–działalnośćosobyuważającejsiebiezachorą,mająca
nacelupoprawęwłasnegostanuzdrowia,coobejmujeleczenieprzezod-
22D.S.Gochman,HealthBehaviorResearch.PresentandFuture[w:]D.S.Gochman
(red.),HealthBehavior.EmergingResearchPerspectives,NewYork–London1988,s.102.
23J.L.Kolbe,TeApplicationofHealthBehaviorResearch.HealthEducationandHealth
Promotion[w:]D.S.Gochman(red.),HealthBehavior...,dz.cyt.,s.382.
