Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Zachowaniezdrowotnemożnaokreślićjakoczynnośćintencjonalną,któramawy-
raźnyzwiązekzezdrowiem.Heszen-Klemens(1979)wyróżniazachowaniazdrowotne,
prozdrowotneiantyzdrowotne.
Matarazzo(1980)rozróżniatzw.behawioralnepatogenyibehawioralneimmunoge-
ny,dotychostatnichzaliczatakiepozytywnenawyki,jak:zdroweodżywianie,regular-
nysen(7–8godzinnadobę),regularnećwiczeniafizyczne.
Zachowaniazwiązanezezdrowiemmogąmiećcharakternawykównabytychwcią-
gużyciawprocesiesocjalizacjipierwotnej(wrodzinieiwprzedszkolu)orazsocjaliza-
cjiwtórnej(edukacjazdrowotnawszkołachiorganizacjach,stowarzyszeniach).
Zachowaniatezależąoddanejkultury,środowiska,domurodzinnego,zktóregopocho-
dzidziecko.Możnatuwyróżnićnawykihigieniczne,żywieniowe,estetyczne,kształto-
waneudzieciodnajmłodszychlat.
Zachowaniazdrowotnemogąmiećtakżecharakterczynnościcelowych,intencjo-
nalnych(Sęk2002),którewdużymstopniuzależąodtraktowaniazdrowiajakowarto-
ści,atakżeodpreferowanegomodeluzdrowia,biomedycznegolubholistyczno-funk-
cjonalnego.
Doczynnościintencjonalnychmożnazaliczyćzachowaniapromującezdrowie,zmie-
rzającedorozwijaniapotencjałówzdrowiaczylizasobówsprzyjającychradzeniusobie
zestresem.Wkształtowaniutychzachowańważnąrolęodgrywająróżnemodeleprze-
konańzdrowotnych(Schwarzer1997)orazpotocznedefinicjezdrowia(Sękiin.1992).
Wpromowaniuzachowańzdrowotnychkoniecznajestedukacjazdrowotnauwzględnia-
jącapsychologicznemechanizmyprzekazywaniawiedzywtakisposób,aby„przenika-
ła”onadoświadomościczłowiekaistymulowaładodziałańnarzeczzdrowiabehawio-
ralnego.
Odnajmłodszychlatżyciaważnejestwdrażaniezdrowegostylużycia,wktórym
nadrzędnąwartościąpowinnobyćzdrowietzw.instrumentalne,wyznaczającekierunek
isposóbzachowanialudzi.
4.Kształtowaniezasobówosobowych
4.1.Rodzinajakośrodowiskopromującezdrowie
Wkreowaniuzasobówosobowych–poznawczychibehawioralnych–odnajmłodszych
latżyciadzieckabardzoważnąrolęodgrywająrodzice,będącypierwszymianimatorami
jegozdrowia.Wynikatozsystemowegoujęciazdrowia(MandalaZdrowia),wktórym
wcentrumwszechświataznajdujesięczłowiek,anajbliższympodsystememoddziałują-
cymnaniegojestrodzina,stanowiącajednocześniegłównyzasóbzdrowia.Jednakże
gwarantemprozdrowotnegooddziaływaniarodzinynapojawiającesięwniejdziecko
jestrodzinapełna,wktórejpanujedobraatmosfera,wzajemnegozaufaniaimiłości,
sprzyjającazaspokajaniupodstawowychpotrzebdziecka:potrzebybezpieczeństwa,mi-
łości,akceptacjiiuznaniaorazafiliacji.Tukształtujesiękluczowyzasóbdlazdrowia
–poczuciekoherencjipoprzezdoświadczeniazdobywanewrodzinie(Antonovsky
1995).Jeślitedoświadczeniasąpozytywneicechująsięspójnością,czylipewną„sta-
