Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ojciec,radżeznalazłtakinteligentnego,ciekawegoipowolnego
ucznia,roztaczaprzednimwszystkiearkana.Ukazujenam,jedną
podrugiej,wszystkieokropności,któreprzytaczaznajdoskonalszą
pogodąducha,zachwytem,zgołanawiaręicześćnazwiskktórymi
jepopiera.Iwciążcytujenamnajwierniejźródło:tytułdzieła,rozdział,
stronicę…
Cóżwynika,wedlePascala,ztychcytatów?To,iżkazuiścifałszują
duchareligii,poniżająjąchcącułatwić;naginająprawoboże
doludzkichsłabościiwystępków;majądowyboruzasady
nawszystkiegusty:surowedlapobożnych,swobodnedlaświatowców
irozwiązłych.Abytoosiągnąć,stworzylisystemmniemań
prawdopodobnych,wedlektóregowszelkiemniemaniewyrażoneprzez
jednegobodajpoważnegoteologajestprawdopodobneimożnabez
grzechusięgotrzymać,choćbyinne,przeciwnemu,byłorównielub
bardziejprawdopodobne:dajązaśowikazuiściwkażdymprzedmiocie
tylesprzecznychmniemań,iżmożnaznichwybieraćcokomu
dogadza,czyliżewszelkazasada,wszelkabusolaetycznaznika.
Więcejjeszcze:spowiednik,podkarągrzechuśmiertelnego,musi
udzielićrozgrzeszeniatemu,kto,grzesząc,trzymałsięjakiegoś
mniemaniaprawdopodobnego,choćbysamspowiednik,podzielał
przeciwnemniemanie.Braktylkojednejrzeczydodajezdobroduszną
nibyironiąPascal:tj.abyzmuszonoiświeckietrybunały
douszanowaniatychprawdopodobieństw:naraziebowiem,sędziowie
sątakniedelikatni,iżkarząchłostąistryczkiemtego,ktonp.kradnie
izabija,choćbysiępowoływałnamniemaniebodajnajpoważniejszego
ojcakazuisty…
Wtymsamymdniuwktórymukazałasię5-taProwincjałka,
„samotnicy”zPort-Royalotrzymalirozkazrozprószeniasię:było
tonastępstwoskazaniaArnaulda.Zachodziłaobawa,iżwśladzatym
pójdąidalszerepresje,jakrozpędzeniezakonniciusunięcieich
spowiedników.
Naraz,wchwiligdycałyPort-Royaltrwawżałobieilęku,objawił
sięcud:przynajmniejuważalitozacudjanseniściiznacznaczęść
ogółu.MałaMałgorzataPérier,rodzonasiostrzenicaPascala,cierpiąca
zdawnanaropienieworeczkałzowego,dostąpiłanagłegouleczenia,
przezdotknięciecierniazkoronyZbawiciela,przechowywanego
wklasztorze.Rozgłostegocudu,stwierdzonegoprzezlekarzy
zbliżonychdoPort-Royal,spowodowałzwrotnakorzyśćjansenistów;
niebyłojużmowyorozpędzeniuklasztoru,pozwolonosamotnikom
wrócićdoswejsamotni.Możnasobiewyobrazić,czymbyłtencuddla
