Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pascala:musiałgouważaćzabezpośredniąwskazówkęNieba,
żedrogaktórąkroczyjestdobra.Jakoż,nieustajewwalcewydanej
wszechpotężnemuzakonowi;wkrótkichodstępachczasupojawiasię
jedenlistpodrugim:wciążtąsamąmetodą,zniesłabnącąwerwą
ipomysłowościąwożywianiukwestii,wyciągaPascalzustdobrego
ojcacoraztonowerewelacje:tyczącepostów,pojedynków,symonii,
kradzieży,zabójstwa,porubstwa,lichwy,bankructwa,przekupstwa,
potwarzy.Wreszcie,dochodzidopunktu,któryprzepełniawnim
miaręoburzenia,tj.dosakramentuspowiedziikomunii,doskruchy
imiłościBoga.TuPascalkładziekoniecmisternejkomedyjce;tujuż,
żart,ironia,byłybyzasłabymwyrazem:„Zaiste,ojcze,przerywa,
tujużkończysięwszelkacierpliwość:poprostuzgrozabierzetego
słuchać…”Jakoż,odtąd,odjedenastegodoszesnastegolistu,Pascal
będzieprzemawiałwprost:subtelnyironistazagrzmigłosem
płomiennegokaznodziei.
Listjedenastyzwróconyjestjużniedo„przyjacielazprowincji”,ale
wprostdo„WielebnychOO.Jezuitów”.Boteżijezuiciniepozostali
bierni.SprawazaczęłaprzybieraćzbytniepokojącydlaZakonuobrót.
PoruszenifaktamicytowanymiwProwincjałkach,proboszczowie
paryscypodjęliakcjęprzeciwjezuitom.Zeswejstrony,Ojcowie,
którzywmilczeniuznieślipierwszelisty(tycząceraczejstanowiska
Tomistów),teraz,kiedynieznany,zuchwały,atakdobrze
poinformowanyautorugodziłichwnajczulsząstronę—wich„rząd
dusz”,wkazuistykę—sypaliodpowiedźpoodpowiedzi.Obwiniali
autoraProwincjałek,któregozwaliwzgardliwie„sekretarzemPort-
Royalu”,żepodajenaśmiechrzeczyświęte,żegrananiskich
instynktachpubliczności,żefałszujecytaty,żewreszciejest
heretykiem,etc.
Pascalodpowiadatedy,odpowiadazniepospolitąsiłąiwymową.
TęczęśćProwincjałekporównywanozDemostenesem.
PodczasgdyProwincjałkiświęciły,kosztemjezuitów,tryumf
naforumopinii,wrogowiejansenistówgotowaliichsprawienową
klęskę.Wkilkadnipo13tymliściePascala,wydałpapieżAleksander
VII(16października1656)bullę,potępiającąrazjeszcze5Twierdzeń,
itojakotwierdzeńmieszczącychsięwksiążceJanseniusza.Narazie,
Pascalnieporuszatejdrażliwejsprawy,tymenergiczniejtylkonaciera
natych,którychuważazatajemnąsprężynępapieskiegowyroku.
Dopierow17liście,zwróconymwprostiimienniedoO.Annat,
przechodziPascaldokwestiiTwierdzeńiichpotępienia.Rozróżnia
jasnoistanowczokwestiefaktyczneodkwestiiwiary;określagranice,
