Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dwieuncjechlebaiszklankęwody,czyzadowoliłbyśsię
oświadczeniemprzeora,iżtojestwystarczającepożywienie,ileże,
przyinnychrzeczach,którychwamniedaje,mielibyściewszystko,
czegotrzeba,abysiępożywić?Wjakisposóbtedymożeszmówić,
iżwszyscyludziemająłaskęwystarczającądodziałania,skoro
przyznajesz,iżistniejeinnapotrzebnadodziałania,którejniemają
wszyscy?Czytawiarajestrzeczątakmałejwagi?czyzostawiacie
ludziomswobodęwierzenia,żaliłaskaskutecznajestpotrzebnaczy
nie?Czytojestrzeczobojętnarzec,iżprzyłascewystarczającejpełni
sięskuteczniedobro?
—Jakto!—wykrzyknąłpoczciwina—obojętna!Toherezja,
toformalnaherezja;konieczność„łaskiskutecznej”doskutecznego
działaniajestartykułemwiary;przeczyćtemutoherezja.
—Cóżtedyztympocząć?—wykrzyknąłem.—Naktórąstronę
mamsięskłonić?Jeżeliprzeczęłascewystarczającej,jestemjansenistą.
Jeżeliprzyjmujęjąjakjezuici,wtensposób,iżłaskaskutecznanie
byłabypotrzebna,będę,wedleciebie,heretykiem.Ajeżeliprzyjmę
jąjakty,Ojcze,wtensposób,iżłaskaskutecznabyłabypotrzebna,
grzeszęprzeciwzdrowemurozumowii„bredzę”,jakmówiąjezuici.
Cóżtedypocząćwtejnieuniknionejkoniecznościzostaniaalbo
pomyleńcem,alboheretykiem,albojansenistą?Igdzieżeśmysię
znaleźli,skorojedyniejanseniściniekłócąsięanizwiarą,ani
rozumemiunikajązarazeminiedorzecznościibłędu?
Przyjacielmójjansenistawziąłtesłowazadobrąwróżbęiuważał
mniejużzaswego.Nierzekłwszelakodomnienic;zwróciłsię
doowegoOjca:
—Powiedzmi,proszę,Ojcze,wczymzgadzaciesięzjezuitami?
—Wtym—odparł—żeijezuiciimyuznajemyiż„łaska
wystarczająca”danajestwszystkim.
—Ale—rzekłów—wtymsłowie„łaskawystarczająca”mieszczą
siędwierzeczy:dźwięk,któryjestjenowiatrem,irzecz,którą
oznacza,aktórajestrzeczywistaiistotna.Takwięc,skorozgadzacie
sięzjezuitamicodotegosłowa„wystarczająca”,aróżniciesię
codoznaczenia,jasnymjest,żeróżniciesięcodoistotytegoterminu,
azgodnijesteściecododźwięku.Czytojestszczereiprawe
postępowanie?
—Jakże?—rzekłpoczciwina—ocopanuchodzi,skoronie
oszukujemynikogotymsposobemmówienia?Toć,wszkołach
naszych,mówimyotwarcie,żerozumiemytowręczprzeciwnieniż
jezuici.
