Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
AloisWoldan
Stądczynromantycznywnowejsytuacjirealizujesięwwalcenapolugórnictwa,
przemysłuihandlu,aprzeciwnikiemwtymzmaganiujestprzyroda,któranietakłatwo
chceprzekazaćswojeskarbyczłowiekowi.
ZkoleiprzemysłnaftowyumożliwiaogólneuprzemysłowienieKołomyi,miasta,
któreniemożeżyćzhandlu,gdyżniemawtejdziedzinieżadnychznaczącychpowią-
zańmiędzynarodowych.PrzyszłośćKołomyi-imożnachybapowiedziećcałejGalicji
Wschodniej-leżywindustrializacji,którąautorukazujewswoistejgrandevision
przypominającejMickiewiczowskieproroctwa:
Otóżnatempolu[przemysłu-AW]właśniewidzęnajwiększąmożliwośćprawienieograni-
czonegorozwojunaszegomiasta.-Nietylkojużistniejącyprzemysłnaftowy-alezużytkowanie
pokładówwęgla,leżącychwokolicy.Węgieltopara,para,tosiła.MamyjeszczesiłęwodnąPrutu,
któradlaSzwajcarówjużdawnostałabysięźródłembogactnieprzebranych.Mającwęgielisiłę,jakiż
krespołożyćdalszemurozwojowi?Widzęlasynadpruckieprzerabianewpapier[ś],widzęzakłady
maszynowe,dostarczającenarzędziiprzyrządów[ś].Widzęszkoły,biblioteki,teatraimuzea,przed-
stawiająceduchowąstronętegopostępu12.
Niezachwianawiarawindustrializację,bezgranicznyoptymizmwkwestiipostę-
pu13,którydziśwydajesięniemalgroteskowy,dlaautoratejwizjimajednakpozy-
tywnąstronę:uprzemysłowieniełagodzipodziałymiędzygrupaminarodowościowymi
wGalicji,któresąsobiewrogietakżezewzględunagałęziedochodów:
Ktochcewidzieć,niechajpatrzy.Nicjakdziwy!Polacywhandlu,żydziwprzemyśle.[ś]Ru-
sinigodniewspółzawodniczązPolakami.Nierublamirossyjskimi,alewłasnembezgranicznempo-
święceniem[ś].Żydziwzięlisiędoprzemysłuipracypożytecznej.Jedenznajlepszychwiertaczy
słobódzkichjestżydem14.
Wtejwizjipostęppomagaprzezwyciężyćgranicemiędzypojedynczymigrupami
narodowymiorazodrzucićklasycznerole,takiejakŻydjakohandlarz,iprzyjąćnowe.
TawizjapokojowejkoegzystencjiPolaków,UkraińcówiŻydówrównieżwywodzisię
zpolskiegoromantyzmuizostałarozwiniętaprzedewszystkimpoklęscepowstania
listopadowegonaemigracjiwParyżu.
WkolejnymrokuSzczepanowskiwyraziłjednakinnepoglądy,którewjegopóźnej
publicystyceeskalowaćbędąwkierunkupolskiegonacjonalizmu.Ideawybraństwa
narodupolskiegoprowadzidoprzekonania,żedziałalnośćgospodarcza,którąautor
wywodzizromantycznegoczynu,jestrównieżdomenąnarodupolskiegoijestprzez
niegowykonywana:
12StanisławSzczepanowski,Naftaipraca.Złotoibłoto,s.28.
13StefanKieniewicznazwałSzczepanowskiegoiludzimyślącychpodobniedoniegonszlachetny-
miutopistami”,por.StefanKieniewicz,WizjaPolskiniepodległej,w:PolskaXIXwieku.Państwo-spo-
łeczeństwo-kultura,red.idem,Warszawa:WiedzaPowszechna1977,s.188.
14StanisławSzczepanowski,Naftaipraca.Złotoibłoto,s.30.
