Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
JĘZYKOWYOBRAZŚWIATA-WPROWADZENIE
Dokonujemysegmentacjinaturytropamiwyznaczonymiprzeznasze
językiojczyste.Wyodrębniamypewnekategorieitypywświeciezja-
wiskniedlatego,żekażdemuobserwatorowirzucająsięonewoczy,
wręczprzeciwnie-rzeczywistośćjawisięnamjakokalejdoskopowy
strumieńwrażeń,strukturęnatomiastnadająjejnaszeumysły-to
jestprzedewszystkimtkwiącewnaszychumysłachsystemyjęzykowe.
Dzielimyświatnaczęści,porządkujemygozapomocąpojęć,przypi-
sujemymusenswokreślonysposób,ponieważjesteśmysygnatariu-
szamiumowy,byczynićtotakwłaśnie,anieinaczej;umowy,która
obowiązujewnaszejspołecznościjęzykowejiktórąskodyfikowanowe
wzorcachnaszegojęzyka(Whorf1982:284-285).
Whorfpodkreśla,żeodtejumowyniemaucieczkiiże„niktnie
potrafiopisaćrzeczywistościcałkowiciebezstronnie”,poczymfor-
mułujezasadęrelatywizmu:„postrzegającynieutworząsobietego
samegoobrazuświatanapodstawietychsamychfaktówfizycz-
nych,jeśliichzapleczajęzykoweniesąpodobnelubprzynajmniej
porównywalne”(Whorf1982:285).Ów„strumieńwrażeń”jest
przezużytkownikówróżnychjęzykówdzielonyarbitralnie:„Każdy
językczyniznieprzerwanegostrumieniabytusztucznąsiekaninę”
(Whorf1982:341).
1.2.Terminologiaidefinicje
Przyjrzyjmysięterazniektórymkwestiomterminologicznym.
Autorzyniemieccyposługiwalisiętrzematerminami,którepoda-
jęponiżejwrazztłumaczeniaminajęzykpolskiizwersjąanglo-
języczną:
10Weltansicht/sprachlicheWeltansicht-zestawieniesłów
sprachliche(językowy’orazWeltansicht,będącegozłożeniem
Welt(świat’iAnsicht(opinia,pogląd’.Totermin,którymposłu-
giwałsięHumboldt,znaczący(językowypoglądnaświat’,
(językowyoglądświata’lub(światoogląd’(zob.Anusiewicz
oznaczatamzawsze(pewnąilośćwody’,aniewodęwogóle;danyrzeczownikjest
jednocześnienazwąsubstancjiiokreśleniemjejkształtu(Whorf1982:191).
