Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1SPOŁECZEŃSTWOWKRYZYSIE?
doszukiwałsięwniedopasowaniumiędzyuznawanymiprzezspołeczeństwo
wartościamiadostępnymijednostkomwzoramizachowań,Dahrendorflokuje
jewrozpadziespołecznychligatures.Jegozdaniem,anomia,rozumianajako
załamywaniesiędotychczasobowiązującychregułżyciaspołecznego,jest
właśnienastępstwemrozpaduowychspecyficznychwięzinadającychkieru-
nekispoistośćdziałaniomjednostek.Historia,dom,rodzina,wiarasą[tymi]
typowymielementamispołecznychpowiązań,którewyciągająjednostkęzpróż-
niwytwarzanejprzezspołeczeństwooferującejedynieopcjewyboru,skon-
centrowanenaosiągnięciachorazkonkurencji,iktóredefiniują,wścisłym
tegosłowaznaczeniu,miejscejednostki[wnim](s.41).Wewspółczesnym
społeczeństwie,wktórymnauczaniehistoriizostałozredukowane;kościół
stajesięzakłademdokonującymchrztówipochówków[achristeningand
buryinginstitution];ruchliwośćmawiększąwartośćniżlokalnelojalności;
wielerodzinulegawewnętrznemupęknięciulubzmrożeniu,anomiastajesię
nieodłącznymskładnikiemżycialudzi,azwłaszczatych,którzynadalsądo-
pieronadrodzedostaniasiępełnymiczłonkamiswychspołeczeństw(s.42),
konkludujeDahrendorf.
Wpozorniecałkowicieodmiennymjęzykukreśliopisprocesówstanowią-
cychŹródłokryzysuwspółczesnegospołeczeństwazachodniego,innyzjego
najbardziejwpływowychbadaczy,UlrichBeck(1996;2002;2004).DlaBec-
kanajważniejszymzjawiskiemdefiniującymkształtwspółczesnościjestpo-
stępującyprocesindywidualizacjiludzkiegożycia.Oznaczaon,zjednejstro-
ny,dezintegracjęwcześniejistniejącychformspołecznych_naprzykład,wzra-
stającąkruchośćtakichkategoriijakklasaistatusspołeczny,rolezwiązane
zpłcią,rodzina,sąsiedztwoetc.,zdrugiej,rozpadsankcjonowanychprzez
państwonormalnychbiografii,układówodniesienia,modeliról(Beck,Beck-
-Gernsheim1996,s.24;podkr.autorów).Wrazztym,zanikajątradycyjne
wskazówkiiograniczenia,pomocneprzykonstruowaniujednostkowejbio-
grafii.Jednostkanietylemoże,ilemusiwybieraćspośródrozlicznychwarian-
tówdziałaniastojącychprzedniąwkażdymmomencieżycia.
Możliwości,niebezpieczeństwa,biograficzneniewiadome,którewcześniej
byłypredefiniowanewewnątrzzwiązkówrodzinnych,wiejskiejspołeczności
lubprzezuciekaniesiędoregułstanowychlubklasowych,obecniemusząbyć
dostrzeżone,zinterpretowane,zadecydowaneiprzetworzoneprzezsamejed-
nostki(s.27).Wymagatociągłejczujności,atakżejasnejodpowiedzina
pytania,kimjestemiczegochcę,pozwalającejzwyprzedzeniemdostrze-
mości,któremogłybywyznaczaćpodstawędokonywanychwyborów.Jeślibowiemdlamoich
decyzjiniemaznaczeniaanito,żejestemkobietąlubmężczyzną,anito,żejestemdzieckiem,
starcemczyosobąwsilewieku,anito,żejestemkatolikiem,Polakiem,liberałemetc._toco
możeorientowaćmniewspołecznejprzestrzeni?Jedyniepopędybiologicznelubpsychologicz-
nenastroje.
21
