Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Instytucjonalizacjaprzemocyjakoprzyczynapowstaniapaństwarzymskiego
49
wiemiastem;cowięcej,byłtakżepaństwem,określanymjakowspólno-
taosóbświadomychswojejwspólnejtożsamościobywatelskiej63.Krót-
komówiąc,RzymjużwpołowieVIIIw.(flfndaprincipio”)byłpolis
posiadającąmiejskiecentrum.WXIXiprzezwiększośćXXw.powszech-
niesądzono,żeprocesyurbanizacjiiformowaniasiępaństwwśrodko-
wejItalii(Etruria,Lacjum,Kampania)byłypochodnąoddziaływania
czynnikówzewnętrznych.Jednakżeodlat70.ubiegłegowieku,najpierw
nieśmiało,azczasemcorazbardziejintensywnie,poglądtenbyłkwe-
stionowany,przedewszystkimprzezspecjalistówodpradziejówItalii.
Wpewnymsensieprzełomowymmomentemwtymsporzebyłosłyn-
neseminariumLaformazionedellacitànelLazio,zorganizowanewczerw-
cu1977r.wRzymie64.Przebiegtoczącejsięprzezostatniekilkadziesiąt
latdebatypodsumowaliniedawnoF.FulminanteiS.Stoddart,wyróż-
niającdwiezasadniczeorientacjebadawcze:Hdifusionismo”lubHorienta-
lismo”orazHautoctonismo”lubHoccidentalismo”65.Zwolennicypierwszej
–większośćhistorykóworazczęśćetruskologówiarcheologówklasycz-
nych66–podkreślająrolęwpływówgreckichifenickich(orientalismo),któ-
rychstymulatorembyłakolonizacjapołudniowejczęściPółwyspuApe-
nińskiegoiSycylii,wrozwojucentrówmiejskichItaliiirządzącychnimi
arystokracji67.Autoctonisti,rekrutującysięgłówniespośródbadaczyzaj-
mującychsiępre-iprotohistoriąItalii,jakkolwiekznajdująsięwśródnich
takżeetruskolodzyiarcheolodzyklasyczni68,kładąnacisknaendogenne
63Carandini2007,13–14,71,77.
64Ampoloetal.1980.
65Fulminante,Stoddart2010,12–14.Podkreślilionijednak,żeniektórzybadacze
(Cornell1995,87–92;Smith2005,102)zajęlipozycjeflintermedieesfumate”.
66Donajbardziejreprezentatywnychdlatejorientacjibadaczyzaliczasięm.in.C.Am-
polo(1980b,1981,1987,1988),Drews1981;M.Pallotino(1993),F.Coarelli(1988),W.Har-
ris(1989),A.Rathije(1990,1995,2010),D.Ridgway(1992,129–144),G.Forsythe(2005,
31–58,92–93),T.Rasmussen(2005).HProspetivadifusionista”byłateżdośćbliskaA.Momi-
gliano–zob.np.id.1989a.
67IchpoglądyA.Carandini(1997,457–458,486)kwitujeraczejdeprecjonującymokre-
śleniemilpreconcetoclassicistico.
68R.Peroni(1989,1996),F.DiGennaro(1986,2000),A.Guidi(1998i2006),Ch.Smith
(1996),Pacciarelli(2000),A.Carandini(1997,2006),M.Torelli(2000),BietiSestieri,DeSan-
tis2008.Nierozumiem,dlaczegoFluminanteiStoddart(2010,13)uznaliB.D’Agostino
zaautoctonisto.Dostrzegającznaczenieendogennychczynnikówrozwoju,włoskibadacz
podkreśla,żekolonizacjaotwierałanowąepokęwdziejachItaliityrreńskiej.Wszelkiewąt-
pliwościrozwiewajegowypowiedźpodsumowującaobradyjednejzsesjiXVIIKongresu
ArcheologiiKlasycznej:flOggipiuchemai,invece,misembracheilmomentocolonialesegniuna
discontinuitàrispetoaiprocessidiinterazionechelohannopreceduto,conlachiusuradiunmondo
entroassetisocio-politicidefniti”(D’Agostino2010,80).Podobnewątpliwościbudzijedno-
czesnezakwalifikowanieCh.Smithaidoautoctonisti,idokategoriibadaczyzajmujących
pozycjeflintermedieesfumate”.
