Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
29
działaniaposłówbyłownoszeniepetycjiiinterpelacji,przyczyminterpelacje
mogłybyćomawianejedyniewówczas,gdypodpisałosiępodnimiconajmniej
trzydziestuposłów.DlaniewielkiegoKołaPolskiegooznaczałotokażdorazowo
koniecznośćzadbaniaouzyskaniewsparciazestronyjednejzfrakcji.Wszystkie
uchwaloneprzezReichstagustawywymagałyichzatwierdzeniaprzezegzeku-
tywę,czyliRadęZwiązkową.Większośćdecyzjizapadałajednaknienaplenum
parlamentarnym,awstałychidocelowychkomisjachparlamentarnych,atakże
wKonwencieSeniorów,wktórymzasiadaćmogliszefowiewszystkich,liczących
conajmniejdwunastuczłonków,frakcjiparlamentarnych.
PublikowanytuzbiórmówparlamentarnychFerdynandaRadziwiłłaotwie-
rająprzemówieniawygłoszonewIzbiePanówpruskiegoLandtaguiwReichstagu
wlatach1880-1889,awięcwokresierządówkanclerzaOttovonBismarcka.
Książęzabierałwówczasgłosprzedewszystkimwdebatachdotyczącychznie-
sieniaustawantykościelnych,protestowałprzeciwkotzw.rugompruskimoraz
ustanowieniuKomisjiKolonizacyjnej.Częśćdrugatoprzemówieniawygło-
szonewlatach1891-1899,gdynaczeleRzeszystalikanclerzLeovonCaprivi
orazChlodwigksiążęzuHolenlohe-Schilligsfürst.Byłtoczas,kiedyKołoPol-
skieprowadziłopolitykęwzględnejugodyzrządem.Radziwiłłdążyłwówczas
dojaknajszerszegozaangażowaniaposłówpolskichwpraceparlamentarne.
Odroku1896Koło,podprzewodnictwemRadziwiłła,rozpoczęłonowątak-
tykę-permanentnegoprzypominaniarządowiproblematykipolskiej.Posło-
wiestaralisięzabieraćgłosjaknajczęściej,bybezwzględunatematykęobrad
poruszaćkwestiepolskie.Wnastępnymrozdzialezamieszczonezostałyprzemó-
wieniazlat1900-1914.WiększośćznichtomowyzokresurządówBernharda
vonBülowa,kiedytorządwyraźniedążyłdozaostrzeniapolitykiantypolskiej,
wprowadzającszeregustawuderzającychwprawoPolakówdoposługiwaniasię
językiemojczystymwszkolnictwieiwżyciupublicznym,aletakżepodważają-
cychichprawowłasności.Wkolejnejczęścizbioruczytelnikznajdzieprzemó-
wieniawygłoszoneprzezFerdynandaRadziwiłławokresieIwojnyświatowej,
popowrociezRosji,gdzieprzebywałonwlatach1914-1916.Wmowachtych
widocznejestdążenieksięciadoznalezieniajaknajdogodniejszegodlaPola-
kówrozwiązaniakwestiiprzyszłejpaństwowości,aletakżepodejmowaneprzez
niegopróbyzapewnieniarównouprawnieniamniejszościpolskiejwNiemczech.
FerdynandRadziwiłłbyłbowiemświadomyfaktu,żewmomencieodzyskania
przezPolskęniepodległościwgranicachNiemiecpozostaniedużaspołeczność
polska,którawdalszymciąguwymagałabędzieopieki.Wostatniejczęścizbioru
zamieszczonojedyneprzemówieniewygłoszoneprzezFerdynandaRadziwiłła
wSejmieUstawodawczymodrodzonejPolski.