Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZ​DZIAŁ1
OŚWIE​CE​NIE
Wszelakofilozofowieowi,choćzdawaćsięmoże,żeręceichstworzonesąjedyniedogrzebaniawbłocie,
oczyzaśdoślę​cze​nianadty​glemlubmi​kro​sko​pem,wrze​czysa​mejdo​ko​nującu​dów.
MaryShel​ley,Fran​ken​stein
M
azmarła1lutego1851roku.Całejejpięćdziesięciotrzyletnieżyciebyłowypełnione
aryWollstonecraftShelley(zdomuGodwin)urodziłasię30sierpnia1797roku,
skandalami,kontrowersjamiicierpieniem.Jakstwierdzono,byłaona„ucieleśnieniem
angielskiegoruchuromantycznego”.PozostawiłaposobiesynaPercy’ego
Florence’aShelleya,nazwanegotakpoojcu,poeciePercymByssheShelleyu.Jejżycie
przypadłonaokreswielkiegoprzewrotupolitycznego,społecznegoinaukowego,który
wewszyst​kichswo​ichaspek​tachzna​lazłwy​razwjejar​cy​dziele–Fran​ken​ste​inie.
Jaktosięstało,żenastolatkastworzyładziełoliterackie,któreoddwóchwieków
zachwyca,dajenatchnienie,azarazemprzeraża?Podobniejakwymyślonegoprzez
siebiepotworazłożyłazrozmaitychelementów,takzebrałaróżneokruchyzwłasnego
życiaisprawniewymieszałazesobą,tworzącutwór,któryjestczymświęcejniżsumą
swoichczęści.Kształtostatecznemudziełunadałymiejscaodwiedzaneprzeznią
pod​czaspo​dróży,spo​ty​kanilu​dzieiliczneprze​czy​taneprzezniąksiążki.
Powieśćopublikowanaw1818rokuzawładnęłacałąspuściznąliterackąMary
Shelley,takjakpotwórzdominowałżyciejegotwórcy,VictoraFrankensteina.
Fran​ken​steinprzyniósłpisarcesławę,choćniefortunę,iszybkozostałuznany
zaklasycznąpozycjęliteracką.W1831rokudziełowłączonodoseriiklasycznych
angielskichpowieści,copozwoliłoautorcenawprowadzeniezmianiulepszeń.Znacznie
popularniejszejesttodrugiewydanie,alemywtejksiążcebędziemyzajmowaćsię
ijed​nym,idru​gim.
Częstomówisię,żeFran​ken​steinjestpierwsząpowieściązgatunkufantastyki
naukowej,atymczasemnajegostronicachmożnaznaleźćwielefaktównaukowych.
Wniniejszejksiążcepragniemyprzyjrzećsięlicznymsprawomiokolicznościom,jakie
wpłynęłynapowieść,wszczególnościzaśstojącymzanimifaktomnaukowym.Mary
wymyśliłaswychbohaterów–coprawdawdużejmierzeopierającsięnarealnych
postaciachzwłasnychkręgów–niemniejjednaknauka,którąstudiowalijej
bohaterowie,byłabardzorzeczywista.Nawetalchemicy,którzyfascynowali
powieściowegoVictoraFrankensteina,żyliwrealnymświecie.Faktynaukoweustąpiły
miejscafantastycenaukowejdopierowtedy,gdyVictorowiudałosiędokonać
sen​sa​cyj​negood​kry​ciata​jem​nicyży​cia.
Abyzrozumieć,wjakisposóbMarystworzyłaswojedzieło,wartoprzyjrzećsię
politycznym,społecznyminaukowymrealiom,wktórychwzrastała,atakżeosobom
idoświadczeniom,któreodcisnęłyswojepiętnonacharakterzepowieści.Ideeipojęcia,
któreznalazłyswójgłębokiodźwiękweFran​ken​ste​inie–nauka,życie,
odpowiedzialność–leżaływcentrumfilozoficznejipublicznejdebatywstuleciu
poprzedzającymwydanieksiążki.Wkolejnychrozdziałachzbadamyistotnywpływ
dzieciństwaMarynakształtpowieści,anastępnieprzyjrzymysiędokładniepewnym