Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
naukowymaspektom,wtymsamejpostaciVictoraFrankensteina.
WiekXVIIInazywanyjestepokąoświecenia.Byłtoczas,gdynajwięksimyśliciele
zaczęlibadaćipodważaćnietylkoteoriepolityczne,alerównieżautorytetyreligijne
iużytecznośćspołecznąradykalnychzasadpostępowania.Ichzdaniemkoniecznebyło
wykształcenieelit,czylipodnoszeniestanuichwiedzy,luboświecenie–wszystkich
ludzi,nietylkosamychelit.ImmanuelKant,czołowyniemieckifilozoftegookresu,
w1784rokuzdefiniowałoświeceniejako„uwolnienieludzkościodzawinionejprzeznią
samąniedojrzałościibrakunawykusamodzielnegomyślenia[1]”.
StuleciepoprzedzającenarodzinyMarybyłookresemwielkiegozamętu.Polityczne
zawirowaniaodbiłyswojesilnepiętnonawczesnymżyciupisarki.WXVIIIwieku
znacznaczęśćkrajówEuropyprzeszłaodśredniowiecznegosystemudonowoczesnego
ustrojupaństwowego.Przejścietoniebyłoprosteaniłatwe.Graniceczęstosię
przesuwały,mniejszejednostkiterytorialnepodporządkowanowiększympaństwom
narodowym,toczonowojnyoterytoriaipanowanienadnimi.WczasienarodzinMary,
dlaprzykładu,idalejprzezpierwszesiedemnaścielatjejżyciaWielkaBrytanianiemal
nieustannieznajdowałasięwstaniewojnyzFrancją.
Władcydążyliwtedydokonsolidacjiwładzyiwieluznichzaczęłowładać
rozległymiterenamiorazżyjącyminanichludami.Wieluteżpodwpływemidei
oświeceniastarałosiędążyćdopoprawylosupoddanych.Chociażdzisiajmoże
wydawaćsięnamtodziwne,władcyciznajdowaliuznaniewoczachwspółczesnych
filozofów[2],którzynazywaliich„oświeconymidespotami”.
NaprzełomieXVIIiXVIIIwieku,zapanowaniaLudwikaXIV,Francjastałasię
artystycznym,kulturalnymipolitycznymlideremEuropy.Inniwładcynaśladowalinie
tylkonowysposóbsprawowaniarządów,aletakżemodęipełenprzepychustyl
architektonicznydworuKrólaSłońce.Przezcałenastępnestuleciefrancuskibył
podstawowymjęzykiemdyplomacjiinauki.
PoLudwikuXIVtronobjąłjegownukLudwikXV.Jegorządypokazały,żewładza
jednejosobyjestnatyledobra,jakonasama,iżenowykrólniejestwstaniesprostać
swoimzadaniom.ZaLudwikaXVFrancjaprzeżywałaokrespolitycznejstagnacji,stając
sięzarazemmiejscemnarodzincałegobogactwaintelektualnychidei.
WieluówczesnychfrancuskichfilozofówswojeideezawarłowWielkiejencyklopedii
francuskiejwydawanejwlatach1751–1772.Byłotoprzedsięwzięciezbiorowe
skupiającenietylkofilozofów,aletakżeekspertówzróżnychdziedzin,wtymnauk
przyrodniczychiinżynierii.Składającesięz28tomówdzieło,licząceponad70tysięcy
hasełiprzeszło3tysiąceilustracji,byłoobliczonena„zmianęmyślenia”.Toogromne
kompendiumwiedzyiideioświeceniowychzasięgiemoddziaływaniaobjęłocałą
Europę.
Polityczneispołecznewstrząsynieominęłyteżinnychkrajów.WAmeryce
wybuchławojnamiędzyrdzennąludnościąafrancuskimiibrytyjskimikolonistami.
