Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZałożeniawybranychteoriikryminologicznychasytuacjawdobiepandemiiCOVID-19
33
członkówowegospołeczeństwa,natomiaststrukturąkulturowąjestzespółwartości
normatywnych,wspólnychdlaczłonkówokreślonegospołeczeństwa,którekierują
jegofunkcjonowaniem.Wśródelementówstrukturykulturowej,dwa,którewydają
sięnajbardziejistotnewodniesieniudopróbypowiązaniateoriiMertonazsytuacją,
zktórąmierzymysięwdobiepandemiiCOVID-19,tokulturowecele,doktórychdążą
członkowiespołeczeństwachcączaspokoićswojepotrzebyorazkulturowozdefinio-
waneśrodki,któresłużądorealizacjitychcelów21.Wkażdymzespołeczeństwcele,
którejednostkipragnąosiągaćsąskojarzonezdozwolonymisposobamiichosiąga-
nia,któremogąbyćodniesionedodwóchzbiorówreguł-tych,którezakorzenionesą
wspołecznejświadomościoobyczajachdziękiwypracowaniuichprzeztradycjęoraz
tych,któreustanowionesąinstytucjonalnie,awięcwprzepisachinormach,które
wyznaczajądozwolonesposobyrealizowaniacelów.Wnormalniefunkcjonującym,
bezkolizyjnymsystemiespołecznym,celeiśrodkisązesobąpowiązanewsposób
harmonijny,tworząmodelkompatybilnyifunkcjonalny.Gdyjednakdochodzido
zachwianiarównowagi,dojśćmożedodezintegracjisystemuspołecznego22.
Kwestiąniebudzącąwątpliwościwydajesiębyć,żepewnedziałaniawładzy
wdobiepandemiiCOVID-19,awszczególnościstosowanierozwiązań,którerażąco
ograniczająswobodęjednostekorazichpewneprawa,mogąprowadzićdowspo-
mnianejwyżejdezintegracji.Ludzie,którzyniemogąrealizowaćswoichpotrzeb
(wszczególnościprzeztakdługiczas),mogąwtakiejsytuacjipróbowaćrozwiązań,
któremogąstaćsięspołecznopatologicznymi,wtymprzestępczymi.Mertonwswo-
jejteoriiwymieniaróżnetypyprzystosowaniasięjednostekdosytuacjidezintegracji
systemuspołecznego.Wśródnich,opróczkonformizmu(którypoleganarealizowa-
niucelówzgodniezustalonymiśrodkami)orazrytualizmu(którywprawdziezakła-
da,żejednostkaniejestwstaniezrealizowaćzałożonychcelów,aleitakbędzieprze-
strzegałaustalonychnorm),Mertonwyróżniarównieżtypyprzystosowania,które
mogąpowodowaćzachowaniaspołecznopatologiczne.Dotypówtychnależą:
•
innowacja,która,podobniejakkonformizm,równieżzakładadążeniedoreali-
zacjicelów,natomiastwprzeciwieństwiedoniegoopierasięnawykorzystaniu
nieinstytucjonalnychśrodków,któremogąprzybieraćformęzabronionychczy
nieetycznych23,
•
wycofanie,którepoleganaodrzuceniuzarównocelów,doktórychjednostkapo-
winnadążyć,przyjednoczesnymporzuceniuinstytucjonalnychśrodków,które
służądorealizacjicelów.Wycofaniejestniejakonrezygnacjązgry”,osoba,która
przyjmiestanowiskowycofujące,jestwwiększejmierzepodatnanapopadanie
wuzależnienia,anajbardziejdrastycznąformąwycofania,wedługMertona,jest
samobójstwo24,
•
bunt,którypolegapodobnie,jakwprzypadkuwycofania,naodrzuceniuza-
równocelów,jakiśrodków,któreinstytucjonalnieuznanesązadopuszczalne,
21
A.Siemaszko,Granicetolerancji.Oteoriachzachowańdewiacyjnych,Warszawa1993,s.29.
22
J.M.Stanik,Psychologiasądowa.Podstawy,badania,aplikacje,Warszawa2013,s.193.
23
24
A.Siemaszko,op.cit.,s.37.
Ibidem,s.42-43.
