Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
JoannaWarmuzińska-Rogóż
Szczególnieważnejestdlaautorkito,żeniemusidokonywaćwyboru
języka:
Jaktłumaczyćtodwujęzyczneciałowtekście,kiedysanscesse,bezustannie
niestałesłowosięucieleśniałWktórymjęzykujewyrazić?Toty,drogi
czytelniku,determinujeszdzisiajmójwybór.Iwtymcałezmartwienie:devoir
choisir,musiećwybierać,coś,bezwzględnie,będzieniewybrane19.
Conacheruważa,żedladeLotbinière-Harwoodprawdziwewyrażenie
siebiemożenastąpićjednocześnietylkowdwóchjęzykach,czegowpewnym
sensiepróbujetakżedokonaćwswojejpracyprzekładowejioczympisze
wRe-belleetInfidèlełDlaprzykładuprzytoczmyrozwiązaniatranslatorskie
zastosowaneprzezdeLotbinière-HarwoodwtłumaczeniufilmuLesterriblesvi-
vantes.WoryginaleLoukyBersianikpyta:nVas-tutefaireappelerunecafetière
situtiensuncafé?Vas-tuêtreunematelottesitutravaillessurunbateau?»
(Będzieszosobiemówićkawiarka,jeślibędzieszmiećkawiarnię?Nazwiesz
sięmajtką,jeślibędzieszpracowaćnastatku?).DeLotbinière-Harwoodtłuma-
czy:«Willyoubecalledasailoretteifyouworkonaship?»inatychmiast
wyjaśnia,że:«[p]onieważBersianikjużwcześniejstosowałaironię,użyłam
końcówki-ette,którąjęzykangielskipożyczyłzfrancuskiego,żebypodkreślić
frywolnośćiśmiesznośćwżeńskimsufiksie,zktórymwiążąsiętakiekono-
tacjejak‘mała’,‘żeńska’,‘imitacja’danegosłowa”20.Trudniejszyokazałsię
przekładpierwszegozdania,wktórymBersianikodnosisiędonazwyprofesji:
cafetiertonamanwhorunsacafé”,jakwyjaśniadeLotbinière-Harwood,na-
tomiastcafetièretojegożeńskiodpowiednik(formapraktycznienieużywana),
aleprzedewszystkimncoffee-maker”.Tłumaczkapostanowiłapozostaćwjak-
żefrancuskimpolusemantycznymodsyłającymdokulinariówizastosowała
nznacznikrodzajupochodzeniafrancuskiegoobecnytakżewangielszczyźnie:
chceszbyćnazywanaszefową?”21.
Wśródwielutematów,jakieporuszawswejksiążcedeLotbinière-Harwood,
pojawiasięprzedewszystkimkrytykapatriarchalnegocharakterujęzyka:
Regułagramatyczna,zgodniezktórąrodzajmęskiprzeważanadrodzajem
żeńskim,niejestwynikiemprzypadkuaniwyrazemnaturalnegoporządku.
Odzwierciedlaraczejsytuacjępodrzędnościspołeczno-ekonomicznej,politycz-
nej,prawnejifilozoficznejkobiet.Wjęzykufrancuskim,zgodniezzasadami
użycia,większaliczbabytówożywionychrodzajużeńskiegomusiustąpićmiej-
scajednemubytowinieożywionemurodzajumęskiego.Językfrancuskijestnie
tylkoantydemokratyczny(wwiększościjęzykównieprzeważa),alejesttakże
19S.deLotbinière-Harwood:HowSheMightTongueMe.“Matrix”2001,No60(Win-
ter),s.42-44.
20S.deLotbinière-Harwood:Re-BelleetInfidèleł,s.117.
21Ibidem,s.117-118.Woryginalewystępujeneologizmnchefess”.
