Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StanisławAugustPoniatowskiwnarracjihistorycznej
15
archiwaliów,adokumentacjaPrzymierzapolsko-pruskiegopozostawiałasporodo
życzenia15.
PoglądyAskenazegospotkałysięzuzasadnionąkrytykąinnegohistorykalwow-
skiego,BronisławaDembińskiego(1858-1939),któryzweryfikowawszystarannie
źródłaberlińskie,udowodniłantagoniścieKalinki,żeniemiałracji,gdyżpolityka
Prusodsamegopoczątkubyłanieuczciwąicynicznągrą16.Askenazynieuznałjed-
nakrzeczowejargumentacjiDembińskiegozamieszczonejwksiążcePolskanaprze-
łomie(1913)izarzuciłmuantysemityzm.
Polemikępomiędzyobuantagonistamipoprzedziłostrykonfliktdotyczący
opublikowanejprzezDembińskiegoedycjiźródłowejorazobjęciaprzezAskenaze-
gokatedryhistoriiPolskinowożytnejnaUniwersytecieFranciszkaIweLwowie17.
WliściedoDionizegoHenkielaAskenazyskarżyłsięnakrakowskieśrodowisko
naukowe,którepodwpływemDembińskiegowydałokrytycznąopinięnajegotemat.
Wzburzonypisał:
Okazujesię,żenamiestnikzwróciłsiędopięciuprofesorówkrakowskich(wśródnich
doTarnowskiego,Ulanowskiego,Smolki,dwóchpozostałychnieznam),onitowydali
opinię,żeniemogęobjąćkatedryhistoriipolskiej,adlazasmarowaniamigębynadzie-
jąpieniędzywymyśliliodszkodowaćmnieprofesurązwyczajnąnowożytnąhistoriipo-
wszechnej.Gdybymmiałpostąpićuczciwie,powinienemimplunąćwtwarziodmówić.
Aleniemogępostąpićuczciwie,boznalazłbymsięnabruku.Trzebabędzietedyzapewne
sięugiąć.[ś]Cozaświństwo-przepraszamPana,aledoprawdyniewiem,jaktona-
zwaćinaczej.[ś]Tełajdakikrakowskiemotywowaliswojąopinięmoimbrakiemdzie-
jówśredniowiecznych-ergoniemogęzostaćprofesoremhistoriipolskiej.Wiedząoni
doskonale,żeHaüsserbyłprofesoremzwyczajnymhistoriiniemieckiejwHeidelbergu,
TreitschkewBerlinie,LehmanjestwGetyndze,choćżadenznichanisłowaniepisał
ośrednichwiekachichoćdziejeśredniowieczneniemieckiesąo1000latwsteczstarsze
odpolskich.Alecóżtoichobchodzi?ChcielidogodzićTarnowskiemuijegowątpliwoś-
ciomomoimnpolskimichrześcijańskimsumieniu”,amnieunurzaćwbłocie18.
Polatachwydajesię,żehistoriografiaprzyznałaracjęDembińskiemu.Ostatnio
zkrytykąpoglądówAskenazegowystąpiłabowiemZofiaZielińska19.
WażnebadanianadepokąStanisławaAugustaprzeprowadziłrównieżWacław
Tokarz(1873-1937),którywkilkupracachscharakteryzowałpostaćkróla20.Na
15A.Zahorski,Spór…,s.250-255.
16BronisławDembiński(1858-1939)wybitnyhistoryk,politykidziałaczspołeczny,W.Jastrzębski
(red.),Toruń2004;T.Pawelec,BronisławDembiński(1858-1939),[w:]Złotaksięga...,s.271-284.
17
Szerzejzob.H.Barycz,SzymonAskenazy...,s.237-318.HenrykBaryczsprawękonfliktuobu
historykówprzedstawiłwbardzociemnychbarwach,stronniczoopowiadającsiępostronieAskenazego,
któregozaprezentowałjakoofiaręantysemickiejnapaści.
18BibliotekaOssolińskich,rkps13348,k.253-255,listS.AskenazegodoD.Henkiela,Lwów3II
1906.Zob.teżH.Barycz,Naprzełomie...,s.279-280.
19Zob.Z.Zielińska,ControversiesinPolishHistoriographyoverthePolish-PrussianAllianceof
1790,tłum.zj.pol.J.Dorosz,nPolishWesternAffairs”33,nr2(1992),s.87-112.
20SzerzejwewstępachwydawcówdodziełTokarza,zob.S.Herbst,Przedmowa,[w:]W.Tokarz,
Rozprawyiszkice,t.1,Warszawa1959,s.7-25;A.Zahorski,WacławTokarz-historykiżołnierz,[w:]
W.Tokarz,SprzysiężenieWysockiegoinoclistopadowa,Warszawa1980,s.5-31;P.Stawecki,Wacław
