Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WiktoriaKudela-Świątek
UniwersytetJagielloński,Kraków
HISTORYKNAROZSTAJUDRÓGBADAWCZYCH.
INTERDYSCYPLINARNYCHARAKTER
WSPÓŁCZESNEJORALHISTORY
Bohateramihistoriimówionejzarównoprzywódcy,jakizwykli„zjadaczechleba”.
Dziękiniejosobystarszeisamotnemogąsiępoczućpotrzebnespołecznie,odzyskać
poczuciewłasnejwartości.Umożliwiaonaponadtołącznośćpomiędzypokolenia-
mi1.Jednakżeczyniącgłównymbohateremhistoriimówionejzwykłegoczłowieka,
jakobadaczeniezdawaliśmysobiesprawyztego,żezapewniającmugłoswhistorii,
będziemymusielisiętłumaczyćprzedswoimiczytelnikamiztego,conarratormówi,
jaktorobiicomiałnamyśli,wypowiadającsiętakanieinaczej.
Źródłamówioneprzekazująhistorykowiprzedewszystkimznaczeniewydarzenia
dlarozmówcy,niezaśogólnąinformacjęnatemattegozdarzenia.Celembadańoral
historyjestumożliwienierozmówcyopowiedzenianieohistoriiwogóle,nieotym,
jakbyło,leczotym,czegoonsamdoświadczył.Wywiadyhistoriimówionejniepole-
gajązatemnaopowiadaniutzw.podręcznikowejhistorii,dalekiejzzasadyodindywi-
dualnegoludzkiegodoświadczenia,lecznainterpretacjipoprzeznarracjęprzeszłych
doświadczeńrozmówcy.Głównymcelemhistoriimówionejniejestodkrywanienie-
znanychfaktów,gdyżpamięćstanowiaktywnyprocesnadawaniaznaczeń,aniere-
zerwuarzdarzeń2.Rzeczywiścieźródłamówionepozwalająrekonstruowaćkonkretne
wydarzeniazprzeszłości.Będzietojednaktrudnezadaniezewzględunaniemożność
wyjścianaszerszypoziomuogólnienia,cogrozipoważnyminiedociągnięciamiana-
litycznymiimerytorycznymiwpowstającejsyntezienaukowej3.
Wciąguostatniegodziesięcioleciadziękistaraniomgorącychpropagatoróworal
historyprzestałabyćjedynie„egzotycznązabawką”wrękachpoczątkującychba-
daczy,leczstałasiędojrzałądziedzinąwiedzy.Oilepoczątkowohistoriamówiona
zaswojepodstawowezadanieuważaławykorzystaniepamięciwceludopełniania
rekonstrukcjiminionejrzeczywistości,otyleobecniepamięćjestpodstawowym
obiektemjejzainteresowańbadawczych4.Innymisłowyto,cowcześniejpozosta-
1P.Thompson,TheVoiceofthePast.OralHistory,[w:]TheOralHistoryReader,R.Perks,A.Thom-
son(eds.),London–NewYork1998,s.28.
2P.Filipkowski,Historiamówionaiwojna,[w:]Wojna.Doświadczenieizapis.Noweźródła,prob-
lemy,metodybadawcze,S.Buryła,P.Rodak(red.),Kraków2006,s.21.
3P.Thompson,dz.cyt.,s.162.
4ZdaniemAlistairaThomsona,swójobecnykształtmetodazawdzięczaconajmniejczteremzmia-
nomparadygmatycznym,wynikającymzewolucjitechnikgromadzeniaźródełnarracyjnych,oczekiwań