Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
WiktoriaKudela-Świątek
Pomimożeudałosięstworzyćprogramykomputeroweznacznieułatwiającepra-
cenadźródłamimówionymi,niejestmożliwewytyczeniejakiejśokreślonejdrogi,
którąbadaczjako„widzwkrainieślepców”mógłbydotrzećdonajważniejszych
sensówiukrytychznaczeńtego,conarratorchciałpowiedziećprzezskonstruowaną
przezsiebieopowieśćożyciu.Wliteraturzeprzedmiotujestwieleinteresujących
opracowańmetodologicznychpoświęconychtechnikomanalizowaniawywiadów.
Sąonemniejlubbardziejusystematyzowaneipodporządkowaneposzczególnymce-
lombadań,rodzajomwywiadóworazindywidualnymmożliwościombadaczy.Stei-
narKvaledzielitechnikianalizynadwiefundamentalnegrupy:pierwszajestskon-
centrowananabadaniuznaczeń(kodowanieznaczenia,kondensacjaznaczeniaoraz
interpretacjaznaczenia),drugazaśnabadaniujęzykanarracji(analizalingwistyczna,
analizakonwersacyjna,analizanarracyjnaorazanalizadyskursu);pozapodziałem
zostałytechnikabricolage’uiinterpretacjateoretyczna20.Podziałtenjestniezwy-
klepomocnywbadaniachsocjologicznych,dlahistorykanatomiastmożesięokazać
niezbytwyczerpujący,jeślichodziomożliwościanalityczneźródełmówionych,ato
zewzględunabrakocenykontekstuhistorycznego,wktóryjestuwikłananarracja.
ZdaniemPaulaThompsona,dlahistorykaważnajestzwłaszczaanalizanarracyj-
nawwydaniupośrednim,czylisocjologiczno-literackim,ponieważzjednejstrony
pozwalanaskoncentrowaniesięnaznaczeniunarracji,azdrugiej–najejjęzykowej
formie.Analizującposzczególnenarracje,należyteżmiećnauwadze,jaksięmapa-
mięćjednostkidopamięcigrupy21.Wnajnowszymwydaniuwspomnianejwcześniej
książkiTheVoiceofthePastprezentujeonlicznemożliwości,jakimiposłużylisię
historycywykorzystującyoralhistoryostatnimilaty.ZaproponowaneprzezPaula
Thompsonaprzykładyraportówzbadańmożnapodzielićpodwzględempojmowa-
niawywiaduztrzechperspektyw:jakomonologu,dialoguipolilogu.
Wpierwszymprzypadkubadaczpostrzeganarracjęjakoszczególnąformęauto-
kreacji.Występujezatemwroliwnikliwegoczytelnika(słuchacza),którywmorzu
zagmatwanychtreścipróbujeodszukaćiprzeanalizowaćintencjeautora,wyodręb-
nićobrazyi„mity,którymiżyjenarrator”,orazzastanawiasię,wjakisposóbforma
(wybranyprzeznarratoragatunek,konwencjaopowiadania)zadecydowałaotreści.
Przedstawicielamitegonurtusą:RonaldGrele,LuisaPasserini,ViedaSkultans,
AlessandroPortelli,WilliamLabov,StefanBohmanorazIsabelleBertaux-Wiame.
Badaczytychinteresowałyprzedewszystkimspecyfikabiografiiustnej,jejpoetyka
iużywaneprzezichrozmówcówśrodkistylistyczne.Przezuwypuklenieróżnicmię-
dzygrupamibardziejzakorzenionymiwkulturzepiśmiennejczyustnej,atakżekwe-
stiikoloruskóry,płcirozmówcóworazichstatususpołecznegobadaczewskazywali
naodmiennesposobyopowiadaniaoswojejprzeszłościprzeznarratorów.
Przeciwieństwemdoodbieraniawywiadujakotwórczościjednoosobowejjest
perspektywadialogowa,zgodniezktórąpowstającanarracjastanowiwspólnedzieło
badaczaibadanego,czylirodzajdyskursu.Przedstawicieletegonurtu,ElliotMis-
chlerorazPatCaplan,podkreślalizaletyanalizynietylkoodpowiedziudzielanych
przeznarratora,lecztakżepytańzadawanychprzezbadacza.Ichzdaniem,rozmów-
20S.Kvale,dz.cyt.,s.170–171.
21P.Thompson,TheVoiceofthePast,Oxford2003,s.265–309.
