Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
WiktoriaKudela-Świątek
Frischa.Jegozdaniemrewolucjacyfrowa,któranastępujeobecniewhistoriimó-
wionejiktórejgorącympropagatoremjestówamerykańskibadacz,pozwoliwresz-
cienaprzywrócenie„oralności”źródłommówionymprzezużyciewspółczesnych
technologiiindeksowaniacyfrowego.Dziękinimkażdybadaczzyskujemożliwość
bezpośredniegokontaktuzoryginalnymdźwiękiemiobrazem,naconiepozwalały
wcześniejszesposobyopracowywaniadanychjakościowychpowstającenapodsta-
wietranskrypcjiwywiadów.Ponadtoużyciewyszukiwarekcyfrowychdajemożli-
wośćzarównoznalezieniaiodsłuchaniawłasnychkolekcjiwywiadów,jakidoda-
wanianagrańpochodzącychzinnychźródeł.Wtensposóbmożemyspojrzećna
narracjewielostronnie.Międzyinnymiumożliwianoweinieoczekiwaneinterpreta-
cjetegosamegoźródła,acozatymidzie,determinujeje.MichaelFrischproponuje
dostrzeczaletytzw.postdokumentacyjnejwrażliwości(postdocumentalsensibility),
któramożeprzezwyciężyćróżnicęmiędzy„surowymzapisem”,czylinagraniem,
a„końcowymdokumentem”pojmowanymjakotranskrypcjaprezentowanawrapor-
ciezbadań14.Właśnietakienowenarzędziacyfrowepozwalająbadaczomtworzyć
niestandardowebazydanych,którecałyczasmożnapoddawaćmodyfikacjomwza-
leżnościodaktualnychpotrzebkażdegobadacza15.Dowolnenagraniejestwielokrot-
nieinterpretowanetematycznie,jegopierwotnykształtniejestjednaknaruszony.
Współczesnybadaczniejakowracadopoczątków,odkrywającnanowobogactwo
treścinagrań,pragnie„wsłuchaćsię”wswojegowspółrozmówcę,poznaćjegopunkt
widzenia,byjaknajlepiejzrozumiećbadanąkulturę,zjawiskoetc.Przedstawiciele
takukształtowanegonurtusązatemzainteresowanizbadaniem:
–procesunadawaniaznaczeńwłasnejprzeszłościprzezichrozmówców;
–sposobówużywanychprzeznarratorówwcelupowiązaniawłasnegoindywidual-
negodoświadczeniazkontekstemspołecznym;
–procesówstawaniasięprzeszłościelementemwspółczesności;
–sposobówwykorzystywaniatejprzeszłościprzezrozmówcówdointerpretacji
własnegożyciaiotaczającejichrzeczywistości.
Wtymcelusięgajądobogategoiróżnorodnegozasobupodejść:narratywistycz-
nych,lingwistycznych,etnologicznych,psychospołecznych,kulturologicznych16,co
nieuchronniezbliżahistorykówuprawiającychhistorięmówionądowspółczesnej
socjologiijakościowej(badaniabiograficzne),antropologiikulturowej,etnolingwi-
stykiifolklorystyki.Whistoriimówionejtaksamomamyopowieśćwpierwszej
14M.Frisch,OralHistoryandtheDigitalRevolution.TowardaPost-DocumentarySensibility,[w:]
TheOralHistoryReader,R.Perks,A.Thomson(eds.),wyd.2,London–NewYork2006,s.102–114.
15
Ciekawą,choćiprozaicznąilustracjąkoncepcjiMichaelaFrischajestprzykładdomowegoarchiwum
nagrańwideo,którewieluznaszapewneposiadawpostaciopisanychiułożonychnapółcepłyt.Natomiast
oilecenniejszebyłobystworzeniebazy,którapozwoliłabynatychmiastznaleźćnaprośbęodwiedzającego
krewnego:czyto„urodzinydziecka”,czyto„pogrzebdziadka”,czyto„sprzedażdomu”,czyjeszcze
cośinnego,comogłobywzbudzićzainteresowanie,ajesttrudnedoznalezieniawśródporażającejliczby
godzinnagrania.Takakolekcjajestłatwiejszawprzeglądaniu,anastępnieodtwarzaniuwosobnympliku
wraziepotrzeby(np.przyokazjiświątecznychspotkań).Tamże,s.112–114.
16Por.J.Sangster,TellingourStories.FeministsDebatesandtheUseofOralHistory,„Women’s
HistoryReview”1(1994),s.13;A.Thomson,M.Frisch,P.Hamilton,TheMemoryandHistoryDebates.
SomeInternationalPerspective,„OralHistory”22(1994),s.82–108.
