Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
XVII
Cociekawe,wkrótcepospotkaniuzNewmanemipoślu-
biezEvelyn,Whitehead,dotądraczejreligijnyitarganywąt-
pliwościami,czyzostaćwCanterburyczywrócićdoRzymu,
wybrałtrzeciądrogę:zacząłpowoliskłaniaćsięwstronęagno-
stycyzmu-stanowiska,którewcześniejkontestowałwtrakcie
spotkańApostołów.Zdecydowanymagnostykiemstałsięokoło
1897roku,kiedytozwolniłswojedziecizobowiązkuodma-
wianiamodlitw.Zewzględunabrakosobistychwspomnień
Whiteheadanatentemattrudnopowiedzieć,cospowodowało
jegopowrótdoteizmućwierćwiekupóźniej.Łatwiejtozro-
zumieć,gdyuświadomimysobie,żeówprzyszłyteizmbędzie
zupełnieinnyniżortodoksyjnyteizmkatolickilubanglikański
orazżestającsięagnostykiem,Whiteheadnieodrzuciłchrześ-
cijańskiejmoralności.Zapewnepozostaławnimrównież
tęsknotazachoćbyminimalnąformąnieśmiertelności,zaszcze-
pionaprzezdawnąreligijność,izapociechą,jakądajereligia
wsytuacjachnajtrudniejszych.
WżyciuWhiteheadówtakąsytuacjąbyłatragicznaśmierć
najmłodszego-zaledwiedziewiętnastoletniego-synaErica
w1918rokunafroncieIwojnyświatowej.Byćmożewłaśnieto
wydarzeniedałoimpulsdoopracowaniawłasnej,tymrazemjuż
niereligijnej,alefilozoficznejwiaryAlfredaNorthaWhitehea-
da.Jejzaczątkizostałyprzedstawionew1926rokuwksiążce
Religiawtworzeniu8,napisanejwoparciuoLowellLecturesna
tematreligii.Tamwłaśniepojawiasięczęstoprzytaczane(ikry-
tykowane)stwierdzenie,żereligiajesttym,coczłowiekczyni
zeswojąsamotnością.SamakoncepcjaBogazostaławówczas
ledwienaszkicowana,doczekałasięnatomiastuszczegółowie-
niawpóźniejszymdzieleProcessandReality.WPrzygodach
ideiBóg,ukrywającysięnajczęściejpodnazwąnEros”lubnbo-
skiEros”,jestgłównieimmanentnymświatuźródłemideałów,
wśródktórychnapierwszyplanwysuwająsięideałyestetyczne.
8A.N.Whitehead,Religiawtworzeniu,przeł.A.Szostkiewicz,Społeczny
InstytutWydawniczyZnak,Kraków1997.
