Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
BARBARASTELMASZCZYK
przeciwstawiasięonlogicemowy”,ankażdestwierdzenie,choćbynajbar-
dziejgwałtownelubidiosynkratyczne,wypływazwnętrzatranscen-
dentalnejpowszechnościcodziennejmowy”
2
(252).Uznająctęróż-
nicęzafundamentalnądlarozumieniafunkcjijęzykaliterackiego,badacz
dochodzidowniosku,żecałaprzedmodernistycznaliteratura,ażdoczasu
modernistycznegoprzełomu,respektowałatradycyjnądefinicjęliterackości:
Klasycznąliterackośćdefiniujetakiewłaśnienzadomowienie”wjęzykuprzy
pomocyzałożenia,iżdostępnenamsłowoigramatyka,oileposłużymysię
nimizdostatecznązręcznościąiwnikliwością,sprostajązadaniu.Niema
niczegowogrodzieani,wistocie,wnimsamym,czegoAdamniepotrafiłby
nazwać.Zgodnośćmiędzypoezjąamowąpotocznąistniejeprzynajmniejod
czasuHomera.[ł]WtradycjiZachodutendencjaklasycyzująca,paktwynego-
cjowanymiędzysłowemaświatem,trwaażpodrugąpołowęXIXwieku.Do-
pierowtedyulegagwałtownemuzałamaniu.GoetheiVictorHugosąchyba
ostatnimiwielkimipoetamiprzekonanymi,iżjęzyksprostaichwymaganiom
(252-253).
PodrugiejzaśstronietegowielkiegorozłamusytuujeSteinerliteraturę
współczesnąipisze,żepocząwszyodpoezjiMallarmégonpoetaniemoże
jużliczyćnabezpieczneschronieniewuogólnionymautoryteciemowy”,bo
odczuwa,iżnpanującyjęzykjestwrogiem”(253)ijestnsplugawionykłam-
stwem”,ajegonprastaremetaforysąmartwe”(254).ZdaniemSteinera,
pragnieniaidążeniatwórcówpoprzełomieidązatemwkierunkuodnale-
zieniamagiisłowa,alejednocześniekuunieważnieniunciągłościrozumu
iskładni”.WpodsumowaniuSteinerkonstatuje,iżnpoMallarmémprawie
całaliczącasiępoezjaiznaczącaczęśćprozy,określającekierunkirozwoju
modernizmu,będąporuszaćsiępodprądnormalnejmowy”(254).Jako
przyczynysprawczetegokolosalnegoprzewrotuSteinerwymieniafeno-
menologięalienacjiipoczuciewielkiegoznużeniajęzykiemwkulturzeZa-
chodu.Przyznajejednak,żencałezagadnienieetiologiiichronologiikryzysu
językawkulturzeZachodujestciąglejeszczebardzoemocjonalneitylko
częściowozrozumiane”(253).
Argumentyprzywołaneprzezbadaczasąistotne,atakżeinteresująco
opisane.Trudnojednakuznaćzabezwzględnieoczywistyówstopieńnaj-
wyższyworzekaniuoważkościmodernistycznegokryzysujęzyka(żejest
on-wprzeciwieństwiedopoprzednichjegonpododmian”-najgłębszy
inajbardziejradykalnywprzecięciuwięzizdotychczasowątradycjąjęzyka
literackiegoidefinicjąliterackości).Dziwiprzedewszystkimogólnikowe
inaderlakonicznepotraktowanieprzełomuromantycznego.Zwłaszcza
zaliczenietegoostatniegodonpododmian”późniejszego,nwielkiego”kryzy-
___
___
___
___
___
___
___
___
2
Podkreśleniewcytowanymtufragmenciemoje-B.S.
