Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
27
posiadaróżnesensy,albonamocyjęzykowegozbieguokoliczności,albonamocy
związkuzachodzącegopomiędzyposiadanymiprzezniąsensami.Wpierwszym
wypadkuchodziohomonimiczność,którawystępujewtedy,gdynazwastosujesię
doróżnychrzeczy,leczpomiędzyjejsensaminiezachodziżadnepowiązanie.Wre-
zultacienazwaposiadaradykalnieróżnesensywkażdymjejzastosowaniu.Wdrugim
przypadkuchodziohomonimiczność,którazachodziwtedy,gdynazwyużywasię
nawielesposobów,alesensyposiadaneprzeztęnazwępozostająwpewnymzwiąz-
ku,któryjednakniepozwalanato,żebystosowaćjązakażdymrazemwtymsamym
sensie.Zatemwtymprzypadkuzastąpienienazwyprzezfrazywyjaśniającejejsensy
skutkujetym,żepomiędzynimizachodzipewienzwiązek.Oilewięchomonimicz-
nośćpierwszegotypuwskazujenanazwy,którezgodniezterminologiąArystotelesa
należałobyokreślićprzypadkowymihomonimami(apotychćs;1096b26-27EN)lub
homonimamicałkowitymi(pampan;1236a17EE)30,otylehomonimicznośćdrugie-
gotypuodsyłałabydotychprzypadków,któretworzyłybypośredniąklasępomiędzy
wymienionymihomonimamiorazsynonimami,czylinazwamiposiadającymiten
samsensprzyichzastosowaniudoróżnychrzeczy.
ReprezentatywnymprzedstawicielempierwszejgrupyinterpretatorówjestHin-
tikka(1973,1-26),któryponadtouważa,żepollachōslegetaiihomōnymiasądwo-
maodrębnymitypamiróżnorodnościsensówdanejnazwystosującejsiędoróżnych
rzeczy.Jegozdaniempierwszytypjestszerszyiwskazujenaróżnorodnośćzasto-
sowanianazwyspowodowanąalbokontekstem,alboróżnymstosunkiemdojednej
itejsamejpodstawysensu,alborzeczywistą,leczniezupełnąróżnicąsensu(s.9).
Natomiastdrugitypzachodzitylkowtedy,gdynazwaposiadacałkowicieróżnysens
wkażdymzeswoichzastosowań.TakwięcdlaHintikkiobokhomonimówisynoni-
mówistniejeszerokaklasaniehomonimów,którewedługniegoArystotelespokrywa
określeniemnorzekasięnawielesposobów”.Stądpodziałnahomonimyisyno-
nimyniejestwyczerpujący.MimotoHintikkaniemaproblemuzzakwalifikowa-
niemrelacjinprzezodniesieniedojednego”,ponieważuważa,żepollachōslegetai
ihomōnymianiesąwTopikachostroodsiebieoddzielone.PonadtoTopikinależą
dowczesnychdziełArystotelesa.Tymczasemjegozdaniemwłaściwawykładnia
niehomonimówznajdujeswojąartykulacjęwnajbardziejdojrzałychpismachStagi-
ryty.WTopikachArystotelesutrzymujejeszcze,żenazwy,którychużywasięwróż-
nychkategoriach,sąhomonimiczne(107a3-12).JednakjużwMetafizycepodkreśla,
żetakienazwyniesąhomonimiczne,leczpodpadająpodklasę,którajestpollachōs
legetai.
Drugagrupakomentatorówuważa,żeArystotelesstosujeobaokreślenianietyle
naoznaczenieróżnychsensównazw,ilenaoznaczenierzeczy,doktórychstosująsię
nazwy.Zasadniczedlatejinterpretacji,którąmożnaokreślićinterpretacjąwielości
istot(HWI),sądefinicjehomonimicznościisynonimicznościpodaneprzezArysto-
telesanapoczątkuKategorii(Catg).Wmyśltychdefinicjihomonimamiisynoni-
mamisąrzeczy.Przyczymhomonimaminazywasięrzeczy,którychjedynienazwa
30W1060b33-34MetafizykiArystotelesposługujesięwyrażeniemkata;de;koino;nmhde!n(niezpowodu
czegośwspólnego),identyfikujączajegopomocąhomonimy,któreniemajązsobąniczegowspólnego-wdo-
myśle-prócznazwy.