Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Wnurcieprocesówspołecznych
31
Ryzykozarównowsensieobiektywnym,jakisubiektywnymprowa-
dzidonieprzejrzystości,„czyliniepewnego,płynnegocharakterużyciaspo-
łecznego”oróżnejetiologii(Sztompka2005,s.92).
Globalizacjajakocechaepokipóźnejnowoczesnościtoobjęciesie-
ciąrelacjispołecznych,ekonomicznych,politycznychikulturowychcałego
świata.Naskutektychdziałańzmieniasięrolapaństwanarodowego.Naj-
lepiejcharakteryzujetoDanielBell.Wedługniegopaństwojest„zamałe
nadużeproblemyizadużenamałeproblemy”(za:tamże).
Powszechnyniepokójiryzykowymuszająokreślonepostawywśród
członkówspołeczności.Dotakichmożnazaliczyć:(1)skupianiesięnaco-
dziennościiwypieranieniepokoju(pragmatycznaakceptacja),(2)konse-
kwentnyoptymizmwyrażającysięwsformułowaniu,iż„jakośsięułoży”,
(3)korzystaniezżycia„pókisięda”(cynicznypesymizm),(4)przeciwsta-
wianiesięzagrożeniom.Jedynietaostatniapostawa,realizowananajczę-
ściejprzezruchyspołeczne,stwarzanadziejęnaprzezwyciężeniezagrożeń
społeczeństwaerypóźnejnowoczesności(tamże).
Większośćwspółczesnych,demokratycznychspołeczeństwfunkcjo-
nujewedługprzyjętegoładuiporządkuspołecznego,popartegoumową
społeczną.Jednak„każdawizjaładudzieli,wytyczagranicetego,coak-
ceptowalne;każdawizjaładupozostawiaczęśćspołeczeństwapodrugiej
stroniegranicy–istawianaporządkudniadylematjejreasymilacjilubroz-
staniasięzniąnazawsze.Towłaśniemodelładuokreśla,jakączęśćspołe-
czeństwastawiasięprzedtymdylematem.Kategoriąwkażdymzeznanych
społeczeństwstającąprzedtymdylematemsą«biedni»–ludzie«poniżej
standardu»,ludziektórzyniesąwstanieutrzymaćsięprzyżyciuowła-
snychsiłach,zachowującsięwedlenormuznanychspołeczniezawłaściwe”
(Bauman1998,s.3).Stantakijestnajczęściejokreślanymianemwyklu-
czenia.Jesttosytuacjauniemożliwienia–„naskutekdziałaniaczynników
ekonomicznych,politycznychlubkulturowych–wzięciaudziałuwgłównym
nurcieżyciapublicznego[…]zbiorowości,aściślej,kontrolinadczynnika-
miokreślającymipozycjęczłowiekawspołeczeństwieijegowarunkibytu”
(Wnuk-Lipiński2004,s.243).Wykluczeniespołeczne„polegananiepodej-
mowaniuzwyczajowejispołecznieakceptowanejdrogiżyciowejlubwypa-
daniuzniej,brakulubograniczeniumożliwościuczestnictwa,wpływania
ikorzystaniazpodstawowychinstytucjipublicznychirynków,którepowin-
nybyćdostępnedlawszystkich,awszczególnościdlaosóbubogich”(Tar-
kowska2005,za:NarodowaStrategiaIntegracjiSpołecznejdlaPolski).
Najistotniejszejestto,żedlaosób„wykluczonychispisanych
nastratynieprzewidzianodrógpowrotudopełnegoczłonkostwawspo-
