Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarianBielecki:Horrorvacui,czyliodFilologiiNarodowejdoTeorii–izpowrotem
ciekształceniapodmiotujakokonsumentaorazpodmiotujakojednostki
syngularnej(świadomegoswojejnieprzejrzystości,nieneutralnościihete-
rogeniczności,będącegowypadkowąpożądania,władzyiwiedzy).Iwresz-
cienapłaszczyźniemetodologiczno-dydaktycznejzachodziłobyprzesunię-
cieodfilozofiidoliteratury-rozumianychtujakopodstawowedyscypliny,
którympowierzonopedagogikętożsamościową.Teraznatomiastzachodzi
kolejneprzejście-doteorii.Owateoriatobadaniakulturowe,akluczoweich
właściwościmetodologiczneto:brakteoretycznejkodyfikacji,interdyscypli-
narność,konstruktywizm,dezautonomizacja.Wszystkotomabyćwłaśnie
konsekwencjądereferencjalizacji,awięcutratyesencjalistycznejpodstawy,
zdolnejdostarczyćwiarygodnejlegitymizacjidziałań.Cojednaknajważ-
niejsze:Readingswcalenieubolewanadtym,cosięstałoicowydajemusię
poprostunieuchronne.Jegodyskurscałyczasoscylujepomiędzykrytyką
aobietnicą-itendrugirys,nawetjeśliniecomglistyczyutopijny,bardzo
bymnietuinteresował.NadalwięcjestReadingsskłonnyupatrywaćzadań
Uniwersytetuwfunkcjikrytycznej-jakowyzwania,jakootwarcia.Naczym
onemiałybypolegać?Iczycośtakiegojestdopomyśleniaunas?
Wrócęwięcdokontekstuhistoryczno-iteoretycznoliterackiego.Jeśli
stwierdziłemwcześniej,żebardzociekawejesttowzajemneoddziaływa-
nieteoriiihistoriiliteratury,tochciałbymdodaćjeszczejednąoczywistość.
Otóżjestjeszczetrzeciczynniktegoukładu-jestnimliteratura.Onateż
wpływanakształtteorii.Byłocośnieprzypadkowego(iomalsymboliczne-
go)wtym,żekiedyJanuszSławińskiwksiążceKoncepcjajęzykapoetyckiego
awangardykrakowskiejpodkątemhistorycznoliterackimsprawdzałdziałanie
poetykistrukturalnej,toopierałsięnapismachm.in.PeiperaiPrzybosia,
atakżewtym,żekiedyRyszardNyczdokonywałpoststrukturalistycznej
dekonstrukcjitegomodeluwSylwachwspółczesnych,tokorzystałzutwo-
rówm.in.GombrowiczaiMiłosza10.Wypadawięcsobieuświadomić,żenie
wszystkietekstyliterackiebyłybywstaniesprostaćprzeprowadzonejdziś
podobnejpróbie(GombrowicziMiłoszmożejeszczetak,aleawangardyści
raczejnie).Naczymwięcmiałobypolegaćrzuconepolonistomwyzwanie
historyczno-iteoretycznoliterackie?Możewłaśnienatym,cosugeruje
historiaksiążekSławińskiegoiNycza,mówiącychohistoriiliteraturyprzez
pryzmatperformatywnegozainscenizowaniazałożeńteoretycznoliterac-
kich.Naodnalezieniutakiejliteraturyitakiegokomentarza,byodpowia-
przezteoretyków»podmiotemliberalnym«-jednostkiokreślanejnieprzezpo-
zycjęspołecznąiinteresy,leczprzezwłaściwąjejsubiektywność(czyliracjona-
lizmimoralność),niepodlegającądeterminacjomspołecznym".J.Culler:Teoria
literatury.Bardzokrótkiewprowadzenie.Przeł.M.Bassaj.Warszawa1998,s.48-49.
10J.Sławiński:Koncepcjajęzykapoetyckiegoawangardykrakowskiej.Wrocław
1965;R.NyCz:Sylwywspółczesne.Problemkonstrukcjitekstu.Wrocław1984.
15
