Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Koncepcje
czerazchciałbymwrócićdosprawykanonu.Byniepowoływaćnaświad-
kówpostacijeszczebardziejkłopotliwych,poprzestanęnaGombrowiczu
iMiłoszu.Popewnychinterpretacjach,zarównotych,którejużpowstały,jak
itych,którychmożnasięspodziewać(feministycznych,genderowych,post-
kolonialnych),wiadomo,żemodelPolaka,jakiegochciałobysięwychowy-
wać,przyjmujączapodstawętekstyGombrowiczaiMiłosza,będzietrochę
innyniżten,któregoedukacjaopierałabysięnaMickiewiczu,Sienkiewiczu
czyŻeromskim.Aprzecieżniemożnapowiedzieć,żetradycyjnezobowią-
zaniakanonu-budowanieciągłości,kultywowaniewartości,konserwowa-
niewspólnoty-MiłosziGombrowiczuchylają.Nieuchylają,leczprzedefi-
niowują25.Tedwaakuratprzypadkikażąprzemyślećjeszczejednąkwestię.
KanondlaGombrowiczaiMiłoszatonietylkoMickiewicziSłowacki,lecz
takżeSzekspir,Montaigne,Blake,Dostojewski,Nietzsche.Toznaczy,żeten
kontekst,kontekstUświatowejliteratury"-jaksięgookreśla-jestczęścią
dziełobupolskichautorów,awięciczęściąnaszegokanonu26.Podsumowu-
jąc,możewięcwystarczyłobypowiedzieć,żepozostajewychowywaćobywa-
telazgodniezniecoinnąformułąpolskościczykoncepcjąnarodu.
Powiemwięcnakoniecjaśniej,ocomituchodzi.Chodzimioto,żeby
ktośnapisałsyntezęhistoriiliteraturypolskiejostatniego150-lecia.Jako
poloniściżyjemywnieuchronnymopóźnieniu.Spóźniamysięwobeclite-
raturyiwobecteorii.Pozostajewięcowoopóźnieniewykorzystać.Zanim
ostatecznieporzucimyparadygmatFilologiiNarodowej,wartoprzygoto-
waćhistorycznoliterackąsyntezępolskiegomodernizmuipostmodernizmu
napisanązuwzględnieniemosiągnięćTeorii(teoriiliteratury)iprzeobrażeń
samejliteratury.
25InteresującoopisałtakązmianęAndrzejSkrendo:U[ś]kanonnieuczynas
hermeneutykiochronyikumulacjisensu,leczhermeneutykirespektuinie-
zależności".A.SkreNdo:Kanonilektura.W:Kanoniobrzeża.Red.I.Iwasiów,
T.Czerska.Kraków2005,s.74.
26D.DamrosCh:WhatIsWorldLiterature?.PrincetonandOxford2003;Idem:
HowtoReadWorldLiterature.MaldenandOxford2009.
