Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Koncepcje
wadzącdowojennarodówipaństw.WEuropieprawiewszystkiewiększe
etnieprzeszłydoświadczenieruchunarodowegoiosiągnęłysukceswpostaci
małegochoćbynarodu,państwaijęzyka.Nieznaczyto,żeniemajużaspi-
racjidoodrębnejnarodowości,własnegojęzyka,anawetpaństwa.
Bliskimprzykłademjestkwestianarodu(narodowości)ijęzykaśląskie-
go.Dialektśląski,czylizróżnicowanywewnętrzniezespółgwar,stanowi
niewątpliwieracjonalnąodmianępolszczyzny,wktórejzewzględunalosy
polityczneznalazłosięsporogermanizmówgramatycznychileksykalnych.
Staraniaonobilitacjędialektudorangijęzykaregionalnego(lubnarodowe-
go)orazojegokodyfikacjęwpisująsiętakżewszerszyekojęzykowyproces
Urehabilitacji"gwar,deprecjonowanychodXVIIIwieku(takżewkoncepcjach
naukowych,m.in.wteoriijęzykaliterackiegoszkołypraskiej).
Jakarysujesięprzyszłość?Wydajesię,żezjednejstronyświadomośćnaro-
dowąkształtujedziśtotalizującemyślenieetno-/nacjocentryczne,skupione
nawytyczaniugraniciodróżnianiuodinnych,dążącedoczystejkolektywi-
stycznejtożsamościzbiorowej.Zdrugiejjednakstronyżywiołowośćichao-
tycznośćprocesówspołeczno-kulturowychsprawiają,iżmnożąsięwątpli-
wościcodostałejsiłynaroduwdobieglobalizacyjnej.Tożsamośćnarodową
postrzegasięjakojednąztożsamościoferowanychludziom,przyczymnie
jestonaaniwrodzona,anidanazgóry,leczkształtujesięwewolucyjnym
procesiepsychospołecznymnaplanachświadomyminieświadomym.Różne
jejpokłady(wtymjęzykowy)dająosobieznaćzróżnąsiłąwodmiennych
sytuacjachżyciowych-jednostkiigrupywybierajątożsamości,kierującsię
okolicznościami9.
2.Gdymowajestoglobalizacjiczyeuropeizacji,istotnestajesiępyta-
nieoideowyfundamenttychprocesówiotożsamość,atakżeoprzyszłość,
zwłaszczabardziejkonkretnegoprojektueuropejskiego.Czytenfundament
mająstanowićtylkoprocesyekonomiczno-polityczneiacquiscommunau-
taire(zbiórponad20tysięcyprzepisówizasad)?Czytożsamośćeuropejska
towielośćniepozwalającanaprowadzeniekonstruktywnegodialogu,czy
jednośćwróżnorodności,czyteżujednoliconykonstrukt(silnyiwyrazisty
lubsłabyipłynny)?CzybudujemyEuropęsuwerennychnarodówipaństw,
czyEuropęimperium?Czymożliwajesttrzeciadroga?
Możnasięzgodzić,żeistniejeeuropejskatradycjaróżnaodpartykularnych
tradycjinarodowych.Jejkorzeniesięgajągłębiejniżdohellenitas,romanitas,
christianitas,latinitasitd.Zdradzajepokrewieństwojęzykowe,którepod
postaciąjęzykapraindoeuropejskiegoirodzinyjęzykówindoeuropejskich
kryjegłębokiepokrewieństwokulturowe.Trzebatwórczejhermeneutyki,
abyprzezetymologięimitologiędotrzećdodługiejeuropejskiejpamięci
9U.HaNNerz:Powiązaniatransnarodowe.Przeł.K.FraNek.Kraków2006.
48
