Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.(Re)definicjairodzajepamięci
21
butemposzczególnychjednostek,topamięćindywidualna,określana
częstokroćmianempamięciautobiograficznej20,możestanowićtylko
jedenzrodzajówpamięci,którypowstajewkomunikacjizinnymioso-
bami.JanAssmannzauważa,żeosobyten[ł]niesąjednakżejakimś
dowolnymzbiorem,lecztworzągrupyposiadająceobrazalbowyobra-
żenieosobie,oswojejjednościiswoistości,opartynaświadomości
wspólnejprzeszłości”21.Badaczdogruptegotypuzaliczam.in.rodzi-
nę,wspólnotęsąsiedzką,uczniówdanejklasy,partie,stowarzyszenia
czynaród,orazzaznacza,żekażdyczłowiekjestczłonkiemkilkutakich
grup,aprzeztomaudziałwkilkuobrazachsamegosiebieorazkilku
pamięciach22.Oznaczato,żewłaściwakażdemuczłowiekowipamięć
jednostkowa,pojedyncza,niepowtarzalna,kontekstualnaibardzo
kruchajestkonstruowanadziękisubtelnejanalizieindywidualnego
doświadczeniaprzynależnościgrupowejorazzdobytejdziękitemudo-
świadczeniuwiedzyuzyskanejodinnych,będącychdepozytariuszami
pamięciponadjednostkowej.
Zaprekursorabadańnadzbiorowymwymiarempamięcipo-
wszechnieuznawanyjestMauriceHalbwachs23,jedenzgłównychre-
prezentantówszkołydurkheimowskiej24.Autortenwprowadziłdo
naukiterminmémoirecollectiveinaprzekórutartymschematomzde-
cydowałsięprzypisaćpamięćpodmiotowizbiorowemu,nazywanemu
przezniegogrupąlubspołeczeństwem25.
Halbwachstwierdziłcoprawda,żetoposzczególneosobypamię-
tają,alejużtreśćichindywidualnychnaktówpamięci”uzależniałod
społeczniezinstytucjonalizowanychzasobówpamięci,wyselekcjono-
20Zob.T.Maruszewski,Pamięćautobiografczna,Gdańsk2005;D.C.Rubin
(ed.),RememberingOurPast.StudiesinAutobiographicalMemory,Cambridge1997.
21J.Assmann,Pamięćzbiorowaitożsamośćkulturowa,tłum.S.Dyroń,R.Żyty-
niec,nBorussia.Kultura.Historia.Literatura”2003,nr29,s.12.
22Tamże,s.13.
23Zob.C.Baudelot,M.Jaisson(éd.),MauriceHalbwachs:sociologueretrouvé,
Paris2007;M.Napiórkowski,JakspołeczeństwapamiętająPaulaConnertonanatle
współczesnychbadańnadpamięciązbiorową,w:P
.Connerton,Jakspołeczeństwapa-
miętają,tłum.M.Napiórkowski,Warszawa2012,s.9.
24M.Król,Wstępdowydaniapolskiego,w:M.Halbwachs,dz.cyt.,s.IX.
25P
.Ricœur,dz.cyt.,s.157-163.
