Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
PsałterzDawidów
TymczasemkilkakrotnieopisywanoegzemplarzeanonimowegoPsałterza
prozatorskiego,zktórychżadenopróczautoraniewymieniałtakżedaty
imiejscawydania,cosprawiło,żemałoktosięnimiinteresował.Pierw-
szymibadaczami,którzypołączylianonimowedrukizosobąMikołaja
Reja,byliLudwikSobolewskiiAdamBełcikowski.DlaL.Sobolewskiego
głównymargumentembyłatypowadlaRejaanonimowośćorazobecność
modlitwprzypsalmach3.ZkoleiA.Bełcikowskipodkreślałprotestancki
charakterPsałterza,widocznym.in.wużywaniunazwyzbórwmiejsce
kościoła4,właściwydlaRejaswobodnystosunekdopierwowzoru,charak-
terystycznewierszedoczytelnika,aprzedewszystkimfakt,żezachowa-
neegzemplarzeprozatorskiegoPsałterzapozbawionokartpoczątkowych
ikońcowych,jakbychcianousunąćdaneoosobietłumacza,zwolennika
protestantyzmu,iwtensposóbocalićsamodzieło5.StanisławPtaszycki,
publikującwroku1901PsałterzDawidów,zaznaczyłautorstwoRejajako
hipotetyczneprzezumieszczenienazwiskapisarzawnawiasie.Decyzję
S.PtaszyckiegopoparłAleksanderBrückner,stwierdzając,że„język
psałterzajestRejowy,więcipsałterzmusibyćdziełemReja”6ijakodo-
wódprzytoczyłbliskotrzydzieścileksemów,wyrażeńizwrotów,które
uznałzaterminyRejowe,zgodnezesłownictweminnychdziełpisarza:
bądźtegoist,copłatno,fortunny,nielzajedno,nieznośnyGnadmierny’,po-
jazd,ochędoga,ochędożyć,poruczeństwo,przegróżki,przekazki,przełożeń-
szy,radszej,rozkoszowaćsię,sentencje,sprzeciwieństwo,sprzeciwnik,sprze-
ciwny(zamiastprzeciwny),umiłownik,upełny(zamiastzupełny),wzminki
isnupki(wzmiankiiprzytyki),zastrzał,znieobaczka,zwłaściwy,zwłaściwie,
podaje(BeiträgezurpolonischenLiedergeschichte,wyd.G.M.Knoch,Gdańsk1744),że
takirymowanyPsałterzwyszedłwdrukarniWirzbiętyw1554lub1555roku(A.Kochan,
Wstęp,w:M.Rej,Wybórpism,oprac.A.Kochan,BNI,nr308,Wrocław2006,s.LXXVI).
PonadtowdrukarniMaciejaSzarfenbergawydanoprzed1547rokiemosobnosiedem
psalmówpokutnych(6,32,38,51,102,130,143),potoczniezwanych„septempsalmami”,
umieszczającnazwiskoRejajakotłumaczawspisieoboktytułu:„SeptempsalmiRej”.
WedługTadeuszaWitczakazwiązeksiedmiupsalmówpokutnychzcałościąRejowego
przekładuniejestoczywisty,gdyżmogłyonestanowićniefragmentwiększejcałości,
leczsamodzielnycykl,cobyłodośćczęstąpraktyką(T.Witczak,Studia…,s.67-68).
3
T.Witczak,Studia…,s.64.
4
Akuratargumentleksykalnytrzebawtymwypadkuuznaćzabłędny,gdyżrze-
czownikzbórówcześnieniemiałjeszczewyznaniowegonacechowania.
5
A.Bełcikowski,MikołajRejzNagłowic.Studiumliterackie,„PamiętnikNaukowy,
LiterackiiArtystyczny”1867,t.1,s.1-33,214-237.
6
A.Brückner,PsałterzepolskiedopołowyXVIwieku,nakłademAkademiiUmiejętno-
ści,SkładGłównywKsięgarniSpółkiWydawniczejPolskiej,Kraków1902,s.75.
