Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zakrespsychiatriiorazjejmiejscewkulturze
17
stworzył,wagą,miarąiliczbą).Naukowemiałobybyćtylkoto,codasięwyrazić
wkategoriachmatematyczno-fizycznych.
Jakjednakważyć,mierzyćiwyrażaćliczbowomyśli,wyobrażenia,uczucia
iinnepodmiotoweprzejawyżyciapsychicznego?Tennegatywny,powiedział-
bymwięcej,pogardliwystosunekdopsychologiiipsychiatriiwśródniektórych
przedstawicielimedycynysomatycznejwynikałiczęstowynikaztraktowania
obszaruzainteresowaniatychdziedzinjakomniejważnego,drugorzędnego,gdyż
nmałopoznawalnego».Tutajdopatrywałbymsięjednegozeźródełowegopara-
doksu,októrymwspomniałemnapoczątku.Każdymedalmajednakdwiestrony.
Trudnobowiemzaakceptowaćpostawęniektórychprzedstawicieliskrajnego
odłamupsychiatriibiologicznej(organicznej),którzyprzejęcientuzjazmemdla
modelubiomedycznegopróbowali,iczyniątoniestetynadal,zrozumiećzjawiska
psychofizjologiczneipsychopatologicznewyłączniewwąskichkategoriach
zmianmorfologicznychizakłóceńfizjologicznychwukładzienerwowym.Hoł-
dująoni,jakwidać,kartezjańskiemupodejściumechanistycznemu(człowiekpo-
strzeganyjakomaszyna).
Wodpowiedzinatepostawynarodziłsięwłaśnieinnyskrajnykierunek
psychologiiipsychiatrii,któremupoczątekdałapsychoanalizaZ.Freuda,adal-
szyrozwójzapewnilipsychologowieipsychiatrzyoorientacjipsychodynamicz-
nej(humanistycznej).Trzebazresztąprzyznać,żewcałejhistoriimedycyny
ipsychiatriiniktpozaFreudemniestałsiętakznanypozakręgamizawodowymi.
Niewieleteżprzypadkówpopularnościznaleźlibyśmywcałejhistoriikultury.
Poglądyfreudystówbudziływrównymstopniuzarównopodziwiuwielbienie,
jakisprzeciw,częstotakżeszyderstwa.Wpłynęłyone,zwłaszczanaruszenie
przezpsychoanalizętzw.tabuseksualnego,natwórcówantropologii,socjologii,
etnografii,sztukiikultury.
JakkolwiekmożnadzisiajodnosićsiękrytyczniedopoglądówFreuda,trud-
nozaakceptowaćoskarżycielskiewypowiedzientuzjastówneurobiologii,żejego
działalnośćprzyczyniłasiędozahamowaniabadańnaukowychnadetiopatogene-
zązaburzeńpsychicznych,atymsamympsychiatriijakonauki.Odwołałbymsię
tutajdopoglądówwybitnegopolskiegopsychiatryAntoniegoKępińskiego,które
przypomniałajegouczennicaMariaOrwid(2002)zokazjitrzydziestoleciajego
śmierci.Kępińskiuważał,żeklasycznekryterianaukowe,tj.sprawdzalność
iwymiernośćzjawisk,niemogąbyćwpełnizastosowanedopsychiatrii.Ozna-
czałobyto,żepodnaukowąszatąkryjesiępustka,niejestbowiemmożliwespro-
wadzeniecelunaszegopoznania,czyliświatapodmiotowychprzeżyćchoregodo
zjawiskwymiernych,sprawdzalnychidającychsięwpełniprzewidzieć.Pytanie
oto,wjakisposóbzobiektywizowaćsubiektywne,zaczerpniętezintrospekcji
przeżycia,pozostajestaleotwarte.
Nieulegajednakwątpliwości,iżobydwaprzeciwstawnekierunkiwpsychia-
trii,awięczarównobiologiczny,jakipsychologiczny,mimoobecnegopostępu,
sąwyrazemredukcjonistycznegopodejściadozjawiskpsychicznychwnormie
ipatologii.
Trzebawreszciewspomniećojeszczejednymkierunku,któregotwórcy
przyjęlipostawękrytycznązarównowobecpsychiatriibiologicznej,jakihuma-
nistycznej,chociażwgruncierzeczyjestonrównieżprzejawemredukcjonizmu.
