Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Oczekiwanekierunkizmianrozwojowychwadolescencjiiwczesnejdorosłości
19
1.Rozwójpoznawczyikształtowanietożsamości(osobowości).Kazi-
mierzObuchowski(2001)przewiduje,żenajlepiejdostosowanydorzeczywis-
tościglobalnejjesttyposobowościotwartegoindywidualisty,czylipodmiotu
samostanowiącego,niepoddającegosięmanipulacjom,najlepiejprzystosowa-
negoijednocześnieoptymalnierozwijającegoswojepotencjalnemożliwo-
ści.Wymagato,jegozdaniem,posługiwaniasięprzynajmniejabstrakcyjnym
kodempoznawczym,któryumożliwiatworzeniezmiennychmodeliświata,
wtymisiebie.Modeletenieprzytymdlapodmiotuoczywiste,musząbyć
uzasadnianeitymsamympodlegająkontroli.
Wnaszymprzekonaniujednaktorelatywistyczneoperacjejeszczebardziej
niżmyślenieabstrakcyjneumożliwiająpodmiotowitakirodzajplastyczności
jegozachowania,któryuwzględniazarównokontekstsytuacyjny,jakidyna-
mikępowiązańmiędzyróżnorodnymi,częstosprzecznymilubrównoważnymi
(równowartościowymi)możliwościamiwyboru,cojestnajbardziejtypowedla
współczesnejcywilizacji.
Myślenierelatywistycznemożesięrównieżprzyczyniaćdokształtowania
tolerancjiiposzanowaniaodmiennościwyznańreligijnych,rasy,miejscapo-
chodzeniaitd.Tolerancjawynikazezrozumieniarównoważnychwyborów,
dokonywanychzewzględówkontekstualnych.Biorącbowiempoduwagękon-
tekstsytuacyjny,człowiekmożezdawaćsobiesprawę,żeto,worbiciejakich
przyjętychwdanejkulturzedoktrynisymbolireligijnychzostałwychowany,jest
kwestiąprzypadkuczymiejscaurodzenia.Tolerancjaniemusiprzytymozna-
czaćaniakceptacjiwszystkichrozwiązańproponowanychprzezUwłasną”religię
lubpartię,którejsięjestzwolennikiem,aniteżakceptacjizałożeńlubstrategii
działaniaodmiennychpartiiczyugrupowańreligijnych.Oznaczanatomiast
wyjściowąrównowartośćbranychpoduwagęmożliwościorazświadomość
głównychprzyczyn,zpowoduktórychwybrałosięanieinnąmożliwość.
Zakładamyteż,żewkształtowaniutożsamościwspółczesnychmłodych
ludzi,ichosobistychodpowiedzinapytaniakimsięjestidokądsięzmierza,
bardziejpomocnewdobieglobalizacjimożesięokazaćmyślenierelatywi-
styczneniżhipotetyczno-dedukcyjne.JestonobowiembardziejUczułe”na
nieprzystającedosiebieaspektyrzeczywistościpsychicznejispołecznej,to
znaczyumożliwiająceichscalanieirozumienie,atakżefunkcjonowanieobok
siebiewukładachniescalonych,entropijnych(PrigogineiStengers,1990).
Wzwiązkuztympojawiasięwyzwaniedlawspółczesnejnaukipsycholo-
gicznej,zwłaszczapsychologiirozwojowej,polegającenapokazaniumożliwości
idrógrozwojumyśleniarelatywistycznegowewcześniejszychniżpowszechnie
sięuważaokresachrozwojowych,czyliwokresieadolescencji,anawetpóźne-
godzieciństwa,orazprzeanalizowaniuzastosowaniategomyśleniadlacelów
kształtowaniatożsamościosobistej.Zadanietouważamyzanaglącerównież