Psychologia kliniczna, t. 1

Helena Sęk

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-01-14423-4

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2008

Liczba stron:

359

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Psychologia kliniczna, t. 1. Red. Sęk, Helena . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, 359 s. ISBN 978-83-01-14423-4

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Sęk, H.

T1 Psychologia kliniczna, t. 1

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2008

SN 978-83-01-14423-4

Bibliografia BibTex:

@Book{ 117, author = "", editor = "Sęk, Helena", title = "Psychologia kliniczna, t. 1", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2008", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-14423-4" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Sęk, Helena

TI - Psychologia kliniczna, t. 1

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2008

SN - 978-83-01-14423-4

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Sęk, Helena. Psychologia kliniczna, t. 1 [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008 [dostęp: 03 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/psychologia-kliniczna-t-1-helena-sek-117.

psychologia, psychologia kliniczna i psychoterapia, psychopatologia, psychoterapia, psycholog

Nowoczesny, polski podręcznik do psychologii klinicznej!

Pierwszy tom podręcznika zawiera podstawową wiedzę na temat definicji, orientacji, modeli i kierunków rozwoju psychologii klinicznej, charakterystykę koncepcji teoretycznych i...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-14423-4

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2008

Liczba stron:

359

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp (Helena Sęk)9
Rozdział 1: Psychologia kliniczna jako dziedzina badań i praktyki (Helena Sęk)15
1.1. Źródła i drogi rozwoju psychologii klinicznej16
1.1.1. Początki psychologii klinicznej16
1.1.2. Psychologia kliniczna wśród innych dziedzin18
1.1.3. Drogi rozwoju psychologii klinicznej20
1.1.4. Psychologia kliniczna w Polsce21
1.2. Psychologia kliniczna - obszar, przedmiot i zadania23
1.3. Podsumowanie26
Rozdział 2: Orientacje, modele i teorie oraz ich znaczenie dla psychologii klinicznej (Helena Sęk)27
2.1. Znaczenie ogólnoteoretycznych i metodologicznych ram w psychologii klinicznej28
2.2. Teorie, modele i orientacje w psychologii klinicznej29
2.3. Podsumowanie33
Rozdział 3: Orientacja patogenetyczna i salutogenetyczna w psychologii klinicznej (Helena Sęk)35
3.1. Charakterystyka podejścia patogenetycznego36
3.2. Charakterystyka podejścia salutogenetycznego40
3.2.1. Uogólnione zasoby odpornościowe42
3.2.2. Stresory43
3.2.3. Poczucie koherencji jako zmienna kluczowa dla zdrowia44
3.2.4. Zachowania zdrowotne - styl życia46
3.3. Czy modele patogenetyczny i salutogenetyczny można uznać za komplementarne?47
3.4. Podsumowanie50
Rozdział 4: Pojęcia normy, normalności i zdrowia (Helena Sęk)51
4.1. Norma i normalność w psychologii klinicznej52
4.1.1. Norma ilościowa jako wynik pomiaru52
4.1.2. Norma i normalność społeczno-kulturowa53
4.1.3. Norma teoretyczna w psychologii klinicznej jako podstawa orzekania o normalności54
4.2. Sposoby konstruowania pojęć zdrowia55
4.2.1. Koncepcje zdrowia zawarte w teoriach psychologicznych56
4.2.2. Metateoretyczne refleksje nad zdrowiem i modele zdrowia57
4.3. Podsumowanie59
Rozdział 5: Psychologia kliniczna i psychopatologia - wzajemne zależności (Lidia Cierpiałkowska, Helena Sęk)61
5.1. Psychologia zaburzeń psychicznych a psychopatologia62
5.1.1. Psychologia kliniczna w perspektywie dwóch tradycji badawczych a zagadnienia zaburzeń psychicznych62
5.2. Pojęcia: zaburzenie zachowania, dysfunkcja psychiczna i nienormalność65
5.1.2. Psychopatologia jako nauka z pogranicza psychologii i psychiatrii65
5.2.1. Zakres zmienności terminów stosowanych w definiowaniu zaburzeń psychicznych65
5.2.2. Kategorialne, dymensjonalne i prototypowe podejście w definiowaniu zaburzeń psychicznych66
5.3. Psychopatologia procesów psychicznych i mechanizmów przystosowawczych67
5.2.3. Opisowe, wyjaśniające i etiopatogenetyczne podejście do zaburzeń psychicznych67
5.3.1. Psychopatologia procesów psychicznych68
5.3.2. Psychopatologia mechanizmów przystosowawczych i regulacyjnych68
5.4. Kontrowersje wokół pojęć nienormalny i patologiczny70
5.5. Psychologia kliniczna a współczesne klasyfikacje zaburzeń psychicznych70
5.5.1. Podręcznik diagnostyczny i statystyczny zaburzeń psychicznych - DSM-IV71
5.5.2. Międzynarodowa statystyczna klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych - ICD-1073
5.6. Wybrane podstawowe kategorie zaburzeń psychicznych74
5.7. Podsumowanie76
Rozdział 6: Współczesna psychoanaliza i jej znaczenie dla psychologii klinicznej (Lidia Cierpiałkowska)78
6.1. Perspektywy współczesnej psychoanalizy79
6.2. Psychoanaliza jako teoria rozwoju i zaburzeń okresu edypalnego79
6.2.1. Model dynamiczny i rozwojowy80
6.2.2. Model topograficzny i strukturalny osobowości82
6.2.3. Koncepcja nerwic i perwersji seksualnych86
6.3. Teoria relacji z obiektem jako koncepcja zaburzeń psychicznych okresu preedypalnego87
6.3.2. Koncepcje rozwoju - od symbiozy do dojrzałej zależności90
6.3.3. Od modeli strukturalnych do adaptacyjnych94
6.4. Psychologia self jako koncepcja zaburzeń narcystycznych95
6.4.1. Założenia koncepcji dwóch linii rozwoju96
6.4.2. Model rozwoju struktury self96
6.4.3. Patologia struktury self97
6.5. Podsumowanie98
Rozdział 7: Kierunki behawioralne i podejście poznawcze w psychologii klinicznej (Helena Sęk)101
7.1. Podstawowe założenia podejścia behawioralnego i podejścia poznawczego102
7.2. Kierunki behawioralne w psychologii klinicznej103
7.2.1. Warunkowanie klasyczne103
7.2.2. Warunkowanie instrumentalne103
7.2.3. Neobehawioralne koncepcje modelowania i społecznego uczenia się oraz ich znaczenie dla psychologii klinicznej105
7.3. Przekonania o sprawstwie, kontroli i własnej skuteczności a zdrowie i zaburzenia106
7.4. Całościowe poznawcze koncepcje zaburzeń108
7.4.1. Poznawcze koncepcje Ja112
7.5. Podsumowanie113
Rozdział 8: Kierunki egzystencjalno-humanistyczne w psychologii klinicznej (Helena Sęk)115
8.1. Podstawowe założenia orientacji fenomenologicznej i egzystencjalnohumanistycznej116
8.2. Psychologia egzystencjalna, logoteoria i logoterapia116
8.3. Psychologia humanistyczna a psychologia kliniczna118
8.3.1. Koncepcja zdrowia i samorealizacji Abrahama H. Maslowa119
8.3.2. Carla Rogersa pojęcie zdrowia, zaburzeń oraz pojęcie terapii skoncentrowanej na kliencie120
8.3.3. Terapia Gestalt Fredericka i Laury Perls124
8.4. Podsumowanie126
8.3.4. Inne przykłady podejścia nastawionego na osobę i fenomenologiczną metodę analizy126
Rozdział 9: Koncepcje interakcyjne i systemowe oraz ich znaczenie dla psychologii klinicznej (Lidia Cierpiałkowska)128
9.1. Koncepcje rodziny: od podejścia funkcjonalnego do systemowego129
9.1.1. Dwa modele wyjaśniania w psychologii kliniczne129
9.1.2. Źródła teorii systemów w psychologii rodziny131
9.1.3. Sposoby rozumienia terapii rodzin i małżeństw132
9.1.4. Klasyfikacje terapii rodzin i małżeństw133
9.2. Terapia kontekstualna i teoria rodzinnych systemów transgeneracyjnych135
9.2.1. Rodzina w kontekście wielopokoleniowego dziedzictwa136
9.2.2. Wielopokoleniowe związki a zdrowie i patologia137
9.3. Interakcyjna i komunikacyjna teoria systemów rodzinnych139
9.3.1. Rodzina jako struktura interakcyjno-komunikacyjna140
9.3.2. Pojawienie się symptomów a struktura i przebieg komunikowania się142
9.4. Od klasycznej, systemowej terapii rodzin do współczesnej terapii narracyjnej143
9.4.1. Rodzina jako system cybernetyczny i lingwistyczny143
9.4.2. Sposoby rozumienia objawów i ich diagnozowania144
9.5. Teoria terapii rodzin i jej wkład do psychologii klinicznej146
9.6. Podsumowanie147
Rozdział 10: Psychologiczna diagnoza zdrowia i zaburzeń z perspektywy metodologii badań psychologicznych (Jerzy Brzeziński)149
10.1. Podstawowa triada: teoria - metoda - praktyka150
10.1.1. Zgodność teorii psychologicznych152
10.1.2. Zgodność teorii psychometrycznych153
10.1.3. Wartość psychometryczna zastosowanych testów oraz adekwatność zastosowanych analiz statystycznych przeprowadzonych na wynikach testowych154
10.1.4. Mentalna dostępność testów dla osoby uczestniczącej w badaniu166
10.2. Diagnoza psychologiczna w kontekście interakcji psycholog (klinicysta) - OUB170
10.3. Podsumowanie174
Rozdział 11: Modele diagnozy psychologicznej (Stanisław Kowalik)177
11.1. Wprowadzenie178
11.2. Psychologiczna diagnoza różnicowa178
11.3. Psychologiczna diagnoza funkcjonalna178
11.4. Diagnoza psychospołeczna184
11.5. Podsumowanie187
Rozdział 12: Psychologiczna diagnoza kliniczna - etapy postępowania diagnostycznego a wynik diagnozy (Tomasz Pasikowski, Helena Sęk)189
12.1. Ogólna charakterystyka diagnozy klinicznej190
12.2. Rodzaje celów i ich znaczenie dla postępowania diagnostycznego193
12.3. Charakterystyka postępowania diagnostycznego195
12.3.1. Formułowanie problemów195
12.3.2. Stawianie i weryfikacja hipotez - badanie diagnostyczne197
12.3.3. Opracowanie wyniku diagnozy i przygotowywanie orzeczenia199
12.3.4. Komunikowanie diagnozy201
12.3.5. Znaczenie modeli psychologicznej diagnozy klinicznej dla postępowania diagnostycznego203
12.4. Psychologiczna diagnoza kliniczna problemów społecznych206
12.4.1. Diagnoza kliniczna grupy206
12.4.2. Ekspertyza psychologiczna207
12.5. Podsumowanie208
Rozdział 13: Metody stosowane w psychologicznej diagnozie klinicznej (Tomasz Pasikowski)209
13.1. Pośrednie metody zbierania danych i pomocnicze techniki diagnostyczne210
13.2. Rozmowa i obserwacja211
13.3. Metody kwestionariuszowe214
13.4. Metody projekcyjne218
13.5. Psychometryczne testy właściwości poznawczych223
13.6. Inne metody diagnostyczne224
13.7. Podsumowanie225
Rozdział 14: Badania ewaluacyjne w psychologii klinicznej (Anna Brzezińska)227
14.1. Pojęcie ewaluacji i jej miejsce w procesie pomagania228
14.2. Modele ewaluacji229
14.3. Związek między koncepcją pomagania a celami i przebiegiem ewaluacji230
14.4. Przygotowanie i realizacja programu pomagania a ewaluacja231
14.5. Strategia pomagania a miejsce ewaluacji w procesie pomagania234
14.6. Strategia pomagania a strategia ewaluacji237
14.7. Zadania ewaluacji na kolejnych etapach procesu pomagania237
14.8. Kiedy ewaluacja nie przynosi spodziewanych efektów?240
14.9. Podsumowanie240
Rozdział 15: Pomoc psychologiczna w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych (Helena Sęk)242
15.1. Pomoc psychologiczna a badania i praktyka psychologa klinicznego243
15.1.1. Pomoc psychologiczna jako zachowanie prospołeczne i jego uwarunkowania243
15.1.2. Relacja pomocy psychologicznej245
15.2. Pomoc profesjonalna a wsparcie społeczne i samopomoc248
15.2.1. Wybrane zagadnienia wsparcia społecznego248
15.2.2. Wybrane zagadnienia samopomocy250
15.3. Podsumowanie251
Rozdział 16: Promocja zdrowia i prewencja zaburzeń z perspektywy psychologii (Helena Sęk)252
16.1. Promocja zdrowia253
16.1.1. Udział psychologii w promocji zdrowia254
16.2. Prewencja psychologiczna258
16.2.1. Pojęcie i rodzaje ryzyka259
16.2.2. Rodzaje działań prewencyjnych261
16.3. Podsumowanie263
Rozdział 17: Psychoterapia indywidualna i grupowa (Lidia Cierpiałkowska, Czesław Czabała)265
17.1. Modele psychoterapii266
17.1.1. Psychoterapia a inne formy pomocy psychologicznej267
17.1.2. Systemy terapeutyczne268
17.1.3. Diagnoza psychologiczna a psychoterapia270
17.2. Psychoanaliza a terapia psychoanalityczna271
17.2.1. Warunki konieczne i proces zmiany271
17.2.2. Cele psychoanalizy274
17.2.3. Psychoanaliza a psychoterapia psychoanalityczna - indywidualna i grupowa275
17.2.4. Czynniki leczące276
17.2.5. Zasady budowania relacji analityk-pacjent276
17.3. Psychoterapia behawioralna i poznawczo-behawioralna277
17.3.1. Terapia behawioralna277
17.3.2. Psychoterapia poznawcza278
17.3.3. Grupowa terapia behawioralno-poznawcza279
17.4. Psychoterapia humanistyczna i egzystencjalna280
17.4.1. Przyczyny zaburzeń i cele terapii humanistycznej280
17.4.2. Metody psychoterapii humanistycznej281
17.4.3. Rogersowskie grupy spotkaniowe282
17.5. Klasyczna i postmediolańska systemowa terapia rodzin283
17.5.1. Cele terapii strategicznej i podejścia narracyjnego283
17.5.2. Strategie postępowania terapeutycznego284
17.5.3. Zasady terapii i pozycja terapeuty285
17.6. Podejścia integracyjne286
17.7. Badania nad efektywnością psychoterapii288
17.7.1. Modele zdrowia psychicznego i zmiany w terapii288
17.7.2. Badania typu efficacy i effectiveness289
17.7.3. W poszukiwaniu nowych rozwiązań - badania skoncentrowane na pacjencie291
17.8. Podsumowanie293
Rozdział 18: Model zawodowy psychologa klinicznego (Jerzy Brzeziński, Małgorzata Toeplitz-Winiewska)295
18.1. Metodologiczne osobliwości psychologii klinicznej296
18.1.1. Badanie naukowe versus badanie nienaukowe - podstawowa dystynkcja296
18.1.2. Praktyka społeczna a praktyka badawcza298
18.1.3. Psychologia a model tzw. nauk praktycznych299
18.1.4. Psychologia stosowana czy stosowanie psychologii - jedna czy wiele psychologii?301
18.2. Kształcenie w zakresie psychologii klinicznej304
18.2.1. Integracyjny interakcyjny model kształcenia304
18.2.2. Kim powinien być psycholog kliniczny?307
18.3. Dlaczego tak ważne jest ustawowe uregulowanie statusu zawodowego psychologa klinicznego?308
18.4. Psycholog kliniczny wobec ustawowych regulacji odnoszących się do ochrony praw człowieka310
18.5. Etyczny kontekst działalności zawodowej psychologa klinicznego w świetle kodeksów etycznych312
18.5.1. Psycholog kliniczny jako badacz i diagnosta312
18.5.2. Psycholog kliniczny jako ekspert314
18.5.3. Psycholog kliniczny jako terapeuta315
18.5.4. Psycholog kliniczny jako nauczyciel318
18.6. Podsumowanie319
Bibliografia321
Indeks osób344
Indeks rzeczowy350
O Autorach358
6.3.1. Podstawowe założenia w kontekście psychoanalizy910

H.Sęk(red.),Psychologiakliniczna.T.1,Warszawa2005

ISBN83-01-14423-8,©byWNPWN2005

2.2.Teorie,modeleiorientacjewpsychologiiklinicznej

jektowaniazmianwzachowaniu.Powyższekierunkisąnajczęściejprzywoły-

wanewceluwyjaśnieniazjawiskbędącychprzedmiotemzainteresowania

psychologiaklinicznegoiterapeuty(por.Czabała,2000;Grzesiuk,1994;Sęk,

2001c).

Wliteraturzemożnajednakznaleźćtakżeinnepropozycje.Wodniesieniu

donaukowychkoncepcjiczłowiekadodajesięcorazczęściejpodejście

socjobiologiczne(Łukaszewski,2000).Myers(2003)natomiast,analizującdla

podobnychcelówpodejściawpsychologii,wymieniajakowspółczesnepodejście

neuronaukowe,ewolucyjne,związanezgenetykąbehawioralnąiznanenamjuż

podejściabehawioralne,poznawczeispołeczno-kulturowe.

Wszerokorozumianejpsychologiiklinicznejjakodziedziniebadańiprak-

tyki,zajmującejsięzagadnieniamizdrowaizaburzeń,niezwyklepomocnąrolę

odgrywająmodeleopisoweiwyjaśniające.Powstająonezarównowramach

samejpsychologii,jakinastykuróżnychdziedzin.Wmodelachnominalnych

irealnychprzyjmujesiępewienukładzałożeń,upraszczającychzjawiskaipro-

blemyrealne–tworzysięhipotetycznekonstrukcjemyślowe,któresąuprosz-

czonymobrazemfragmenturzeczywistości.Dziękimodelomnadajesięrzeczy-

wistościokreślonąstrukturęiwyodrębniazniejcechyistotne.Modeleużywane

wpsychologii,zwłaszczawpsychologiiklinicznej,mogąmiećstatusheurys-

tyczny,teoretycznyieksperymentalny.Tebardziejzaawansowaneumożliwiają

stawianiehipotez,któremożnaweryfikować.Takąrolęodegrałzcałąpewnością

modelsalutogenezyA.Antonovsky’ego(1987,1995).

Takżewramachwiedzyparadygmatycznejstosujesiępojęciemodeli,np.

modelhydraulicznywpsychoanaliziedlazobrazowaniaprzepływuenergii

psychicznej.Niekiedyużywasięteżwtymcelunośnychiheurystycznych

metafor(np.metoforagórylodowejFreuda).Zapomocąmetaforwykraczamy

pozaanalogietypowedlamodeli,uzyskującdziękitranspozycjom(Drat–

Ruszczak,2003)nowykontekstwidzeniazjawisk.Metaforymająprzede

wszystkimznaczenieheurystyczne,niesprzyjająjednaktworzeniupojęć,które

mogłybybyćoperacjonalizowaneipoddawanebadaniomempirycznym(op.cit.,

s.29).Znaczeniemodelujestwiększewówczas,gdyprzyjegopomocypotrafimy

wyjaśniaćnietylkozachowaniazprzeszłości,aletakżeprzewidywaćzacho-

waniawprzyszłości.Niektóremodele,zwłaszczawpromocjizdrowiaiprofilak-

tyce,takiewłaściwościposiadają(np.transteoretycznymodelterapii–Czabała,

2000;lubmodelfazowyzmianyzachowańzdrowotnych–Schwarzer,1997;

Ziarko,2004).

Wpsychologiiklinicznejcorazwiększeznaczenieprzypisujesiętzw.meta-

pojęciomimetamodelom.Modeltransteoretycznyterapiijestwłaśnietaką

propozycjąizostałomówionywrozdz.17.

Założeniadlamodeliobejmującychzjawiskazdrowiapowstająnastyku

różnychdziedzinnauki.Takimmodelemjestniezwykleheurystycznysocjo-

ekologicznymodelzdrowia,któryzostał,obokmodelusalutogenetycznego,

przedstawionywrozdz.3.Wwymienionychmodelachwyodrębnionezostały

takiewłaściwości,któreumożliwiająnoweujęciazjawiskzdrowiaichoroby.

Niekiedypojęciemodelujestteżużywanedlaprzedstawieniaproblemów

bardziejszczegółowych.Takąfunkcjępełniąwtympodręcznikunp.modele

diagnozy:nozologiczny,funkcjonalnyipsychospołeczny(patrz:wrozdz.11).

Brak wyników

Psychologia kliniczna, t. 1

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra