Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
H.Sęk(red.),Psychologiakliniczna.T.1,Warszawa2005
ISBN83-01-14423-8,©byWNPWN2005
36
Rozdział2.Orientacje,modeleiteorieorazichznaczeniedlapsychologiiklinicznej
Takżeproblemyzawodupsychologaklinicznegomożnaopisaćprzywołując
różnemodelepracy,np.opiekuńczyczyśrodowiskowy.
Wpsychologiiklinicznejodczasówjejpowstaniaakcentujesięróżne
aspektywzwiązkuzróżnicamiwpodejściudoprzedmiotubadań–aspekt
jednostkowy,niekiedyaspektspołeczny,rozwojowylubneuronauki.
Istotnąrolęwpsychologiiklinicznejodgrywaakcentowaniejednostkowego
–idiograficznego–badania.Studiumprzypadkujestwszechstronnymbadaniem
osobyprzypomocyróżnychmetodklinicznychiobserwacyjnych,które
prowadzidostawianiaważnychhipotezlubrozumieniawewnętrznejdynamiki
przeżyćtejosoby.Zgodniezzałożeniaminiektórychkierunkówpsychologii
klinicznej,badanieirozumieniejednostkimożeprzybraćpostaćdialoguher-
meneutycznego,podczasktóregoklinicystaodkrywawrazzpacjentem(częściej
klientem)systemznaczeń,którebadanaosobanadajeróżnymsferomżycia
idoświadczenia.Takiepodejściewynikazprzyjęciazałożenia,żeproblemy
jednostkiwynikająztego,jakisensnadajeonaswojemuotoczeniu,relacjom
zludźmiiswoimprzeżyciomorazdoświadczeniomdotyczącymtakżerealizacji
swoichpotencjałów.Diagnozamawtympodejściucharakterrozumiejący,
wykorzystujebowiemoperacjeodkrywaniawtokudialoguimetodyautobio-
graficznejsubiektywnychznaczeńczłowieka.Wtymrozumiejącympodejściu
możnatakżebadaćprocesyfunkcjonowaniaJaintencjonalnego(por.Obu-
chowski,2000).Znurtempsychologiiegzystencjalnejwielewspólnegomateż
psychologianarracyjna(Oleś,2003;Trzebiński,2002).Autonarracja,takżeta
wspomaganaprzezprofesjonalistę,powodujeuporządkowaniewsystemie
znaczeńosobistych,odgrywaistotnąrolęwoceniezdarzeńisamoocenie,po-
magatworzyćplanyiprogramowaćrozwój.Topodejścieskoncentrowanena
jednostce,jejhistoriiżycia,posługujesięwprawdziemetodamijakościowymi
zwyboru,alejakpokazałybadaniaTrzebińskiego(op.cit.),umożliwatakże
zastosowanieprocedureksperymentalnych.
WpodręcznikuSpołecznapsychologiakliniczna(Sęk,2000d)dominowało
społeczneujęcieproblemówklinicznych.Akcentowanoaspektspołeczny
zdrowia,zaburzeń,diagnozyiróżnychformpomocy.Wiedzazpsychologiispo-
łecznejsłużywtympodejściudoopisuzdrowiaizaburzeń,wyjaśnianiazjawisk
przypomocypojęćinterakcji,więzi,rólspołecznychipostaworazdziałania
kontekstuspołeczno-kulturowego.Akcentujesięteżspołeczneprzyczyny
zdrowiaizaburzeńorazkonsekwencjezachowańjednostkowychdlastruktur
społecznych(jakpatologiawładzy,zarządzaniaitp.).
Corazczęściejspotykasiętakżeujęcia,którewyraźniejniżdotychczas
akcentująrozwojoweaspektyzdrowiaizaburzeń–promocjizdrowia
izapobieganiapatologii.Seligman,WalkeriRosenhan(2003)piszą,żejednym
zgłównychtematówichnowejPsychopatologiijestwiedzaorozwoju
człowieka.Poszczególneokresyrozwojowestanowiąbowiemodrębneryzyko
dlazdrowia,aponadtozdrowieizaburzeniamająwyraźnyaspektrozwojowy;to
fazarozwojowawspółdecydujeopostacizaburzeńalboteżoodmiennych
szansachrozwoju.
Rozwojowo-społeczneujęciezdrowiaizaburzeńprzedstawionowinnej
wersjipodręcznikapsychologiiklinicznej(Sęk,2001c).Podobniejakwpsy-
chologiirozwojuczłowiekaprzyjmujesiętuperspektywęgenetycznąwwyjaś-
nianiuzdrowiaipatologii.Zakładasię,iżkażdyrodzajzaburzeńudziecka,
