Psychologia sądowa. Podstawy - badania - aplikacje

Jan M. Stanik

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-19529-8

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

745

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Stanik, Jan M.. Psychologia sądowa. Podstawy - badania - aplikacje. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013, 745 s. ISBN 978-83-01-19529-8

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Stanik, J.M.

T1 Psychologia sądowa. Podstawy - badania - aplikacje

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2013

SN 978-83-01-19529-8

Bibliografia BibTex:

@Book{ 92550, author = "Stanik, Jan M.", editor = "", title = "Psychologia sądowa. Podstawy - badania - aplikacje", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2013", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-19529-8" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Stanik, Jan M.

ED -

TI - Psychologia sądowa. Podstawy - badania - aplikacje

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2013

SN - 978-83-01-19529-8

ER -

Netografia (standard APA):

Stanik, Jan M.. Psychologia sądowa. Podstawy - badania - aplikacje [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013 [dostęp: 14 08 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/psychologia-sadowa-podstawy---badania---aplikacje-jan-m-stanik-92550.

psychologia, przestępczość, prawo karne, psychologia sądowa, asocjalność

Kompleksowy podręcznik akademicki dotyczący zagadnień psychologii sądowej. Zawiera nie tylko refleksję nad statusem psychologii sądowej jako nauki, jej przedmiotem, celem, warstwą metodologiczną i etyczną, ale także przejrzyste omówienie psycholog...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-19529-8

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

745

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa18
Wstęp26
Część 1. Psychologiczne struktury i mechanizmy zachowań30
Rozdział 1. Założenia ogólne32
1.1. „Człowiek w sytuacji” – paradygmat psychologii poznawczej Tadeusza Tomaszewskiego32
1.1.1. Struktura sytuacji33
1.1.2. Funkcje sytuacji33
1.2. Niespecyficzne i specyficzne cechy sytuacji35
Rozdział 2. Rozwój procesów poznawczych i dorastanie społeczno-moralne a regulacja zachowania39
2.1. Pojęcie rozwoju psychicznego39
2.2. Rozwojowy charakter standardów i mechanizmów poznawczych. Epistemologiczno-psychologiczna teoria rozwoju Jeana Piageta (1896–1980)44
2.2.1. Stadia rozwoju umysłowego44
2.2.2. Rozwój moralno-społeczny48
2.3. Teoria rozwoju społeczno-moralnego Lawrence’a Kohlberga (1927–1986)53
2.3.1. Perspektywa aplikacji teorii Kohlberga na grunt psychologii sądowej w sprawach nieletnich61
2.4. Rozwój i funkcjonowanie struktur poznawczych według Piageta i Kohlberga w kontekście współczesnego modelu Kennetha Dodge’a64
2.5. Teoria rozwoju tożsamości ego Erika H. Eriksona (1902–1994)66
2.6. Teoria zadań rozwojowych Roberta J. Havighursta (1900–1991)77
2.6.1. Założenia ogólne77
2.6.1.1. Zadania rozwojowe a kryzysy rozwojowe85
2.6.2. Negatywne skutki niepowodzenia w realizacji NZR – refleksje własne86
2.7. Internalizacja wartości moralnych i norm postępowania a regulacja zachowania90
2.7.1. Pojęcia wartości i standardów wartości90
2.7.2. Normy postępowania a normy moralne93
2.7.3. Sens podmiotowy normy moralnej a język95
2.7.4. Co to znaczy „działanie normy”?96
2.7.5. Geneza osobowościowej regulacji moralnej98
2.7.5.1. Koncepcja normocentrycznego rozwoju regulacji społeczno-moralnej Janusza Reykowskiego99
2.7.5.2. Symboliczne opanowanie norm100
2.7.5.3. Koncepcja regulacji społeczno-moralnej związanej z Ja (poczuciem własnej wartości) Shaloma Schwartza i Jerzego Karyłowskiego101
2.8. Ułomne skutki desocjalizacyjne w internalizacji norm moralnych104
2.8.1. Ułomne skutki desocjalizacyjne w świetle koncepcji Shaloma H. Schwartza104
2.8.2. Ułomne skutki desocjalizacyjne na tle koncepcji Lawrence’a Kohlberga w świetle badań empirycznych105
Rozdział 3. Funkcjonowanie emocji jako regulatora zachowania108
3.1. Wprowadzenie108
3.2. Pojęcie emocji109
3.3. Cechy (komponenty) emocji111
3.3.1. Pobudzenie emocjonalne111
3.3.2. Znak emocji115
3.3.3. Treść emocji117
3.4. Poznawcze reprezentacje emocji118
3.5. Kognitywistyczno-językoznawczy model uczuć121
3.6. Anatomiczno-fizjologiczne generatory i transmitery emocji126
3.7. Społeczne mechanizmy powstawania i funkcjonowania emocji128
3.8. Lęk i mechanizmy jego funkcjonowania129
3.9. Gniew i agresja a problematyka asocjalności134
3.10. Nastroje137
Rozdział 4. Procesy i mechanizmy motywacji139
4.1. Wprowadzenie139
4.2. Ewolucjonistyczne podejście do problematyki motywacji140
4.3. Psychoanalityczne teorie motywacji141
4.4. Behawiorystyczne teorie motywacji144
4.5. Problematyka motywacji w koncepcjach opartych na pojęciach potrzeb i wartości146
4.6. Poznawcze koncepcje motywacji153
Rozdział 5. Postawy: struktura i funkcje regulacyjne157
5.1. Pojęcie postaw157
5.2. Mechanizm regulacyjny postaw158
5.2.1. Postawy a spostrzeganie społeczne. Percepcja i ocena w mechanizmie regulacyjnym postaw158
5.2.2. Poziom ogólności postaw a zachowanie159
5.3. Wrogość jako postawa160
5.3.1. Struktura postawy wrogości165
Rozdział 6. Osobowość jako centralny system integracji i regulacji zachowania175
6.1. Wprowadzenie175
6.2. Pojęcie i geneza osobowości w ujęciu psychologii poznawczej176
6.2.1. Założenia ogólne176
6.2.2. Obraz własnej osoby (OWO) oraz jego funkcje integracyjne i regulacyjne182
6.2.3. Psychologiczne automatyzmy w regulacji zachowań184
6.3. Kształtowanie się osobowości w świetle teorii społecznego uczenia się Alberta Bandury192
Rozdział 7. Psychologiczne mechanizmy zachowania w warunkach stresu psychologicznego199
7.1. Wprowadzenie199
7.2. Psychologiczne koncepcje stresu202
7.3. Radzenie sobie ze stresem206
7.4. Konsekwencje stresu psychologicznego212
7.5. Możliwości psychologicznego diagnozowania stylów radzenia sobie ze stresem213
Część 2. Socjologiczne i psychologiczne koncepcje przestępczości216
Wprowadzenie218
Rozdział 8. Wybrane socjologiczno-kryminologiczne koncepcje dewiacji i przestępczości221
8.1. Orientacje strukturalistyczno-funkcjonalne221
8.1.1. Teoria anomii Roberta Kinga Mertona (1910–2003)221
8.2. Orientacje kulturowe. Teoria zróżnicowanych powiązań Edwina H. Sutherlanda (1883–1950)227
8.2.1. Wprowadzenie227
8.2.2. Twierdzenia teorii E. H. Sutherlanda228
8.2.3. Druga wersja teorii zróżnicowanych powiązań229
8.2.4. Stosunek Sutherlanda do kompetencji i statusu teoretycznego „przyszłej” psychologii przestępczości239
8.3. Orientacje podkulturowe241
8.3.1. Pojęcie podkultury i dewiacji społecznej241
8.3.2. Teoria podkultur dewiacyjnych Alberta K. Cohena247
8.3.3. Koncepcja podkultur warstw niższych Waltera B. Millera251
8.3.4. Teoria zróżnicowanych możliwości Richarda A. Clowarda i Lloyda E. Ohlina257
8.3.5. Teoria neutralizacji Greshama M. Sykesa i Davida Matzy. W stronę eksplanacji psychologicznej263
8.4. Orientacje kontroli społecznej268
8.4.1. Teoria kontroli społecznej Travisa Hirschiego268
8.5. Orientacje reakcji społecznej275
8.5.1. Teoria symbolicznego interakcjonizmu Georga H. Meada (1863–1931)275
8.5.2. Społeczne interakcje a dewiacje i etykietowanie279
8.5.3. Założenia modelowe reakcji społecznej i psychospołeczne mechanizmy naznaczenia według Cooleya, Lemerta, Beckera i Garfinkla280
Rozdział 9. Psychologiczne koncepcje dewiacji i przestępczości290
9.1. Wprowadzenie290
9.2. Uwarunkowania przestępczości w świetle teorii Hansa Jürgena Eysencka (1916–1997)291
9.3. Uczenie się przez unikanie a problematyka przestępczości i psychopatii.Badania Davida T. Lykkena, Stanleya Schachtera i Bibba Latané299
9.3.1. Chloropromazyna, lęk a kłamanie306
9.3.2. Psychopatia a problemy przestępczości309
9.3.2.1. Wprowadzenie309
9.3.2.2. Problemy definicyjne psychopatii w różnych systemach klasyfikacyjnych311
9.3.2.3. Współczesne definicje psychopatii316
9.3.3. Genotyp i fenotyp psychopatii320
9.3.3.1. Trudności metodologiczne w trafności pomiaru psychopatii320
9.3.3.2. Psychopathy Checklist (PCL) Roberta D. Hare’a322
9.3.3.3. Złożoność syndromu (trwałego defektu osobowościowego) psychopatii325
9.4. Teoria zachowań internalizacyjnych i eksternizacyjnych Thomasa M. Achenbacha327
9.5. Teoria ogólnego napięcia Roberta Agnewa331
9.6. Parcjalne, psychologiczne koncepcje przestępczości337
9.6.1. Charakterystyka syndromu HIA/ADHD337
9.6.2. Badania Davida P. Farringtona (HIA i CP)340
9.6.3. Teoria kontroli powstrzymującej Waltera C. Recklessa345
9.7. Koncepcja przestępczości Michaela R. Gottfredsona i Travisa Hirschiego oraz jej weryfikacja empiryczna Estelli Romero351
9.7.1. Wprowadzenie351
9.7.2. Badania weryfikacyjne Estelli Romero i zespołu353
9.7.3. Międzyczynnikowa analiza wyników trzech testów samokontroli356
9.7.4. Psychologiczno-poznawczy sposób pojmowania samokontroli. Ku syntezie363
9.8. Teoria przestępczego stylu myślenia i stylu życia Glena D. Waltersa367
9.8.1. Wprowadzenie367
9.8.2. Model przetwarzania informacji społecznych Kennetha A. Dodge’a369
9.8.3. Teoria przestępczego stylu życia i myślenia Glena Dawida Waltersa374
9.8.3.1. Wprowadzenie374
9.8.3.2. Postulaty i kluczowe terminy w teorii Waltersa374
9.8.3.3. Styl myślenia i działania przestępczego376
9.8.3.4. Model stylu życia i myślenia przestępczego382
9.8.4. Uwagi polemiczne i krytyczne wobec teorii Waltersa385
9.9. Teoria Hermana A. Witkina a perspektywa wyjaśnienia zróżnicowanej asocjalności nieletnich388
Część 3. Psychologia sądowa w zarysie398
Rozdział 10. Związki psychologii z prawem400
10.1. Wprowadzenie400
10.2. Kryteria podziału sfery prawnej402
10.2.1. Sfera tworzenia prawa. Płaszczyzna doktrynalno-legislacyjna404
10.2.2. Płaszczyzna społeczno-psychologicznego funkcjonowania norm prawnych406
10.2.3. Sfera praktyki ścigania i judykatury409
10.2.3.1. Płaszczyzna profesjonalno-prawna409
10.2.4. Płaszczyzna wykonawcza411
10.2.3.2. Płaszczyzna wiadomości specjalnych411
10.2.5. Płaszczyzna prewencyjna413
Rozdział 11. Psychologiczne a prawne podejście do analizy zachowania416
Rozdział 12. Analiza tego, co w psychologii obiektywne, ogólne i konkretne. Rozważania metodologiczne424
Rozdział 13. Płaszczyzna wiadomości i umiejętności specjalnych430
Rozdział 14. Przedmiot i zadania psychologii sądowej438
14.1. Przedmiot i status metodologiczny psychologii sądowej438
14.3. Zadania praktyczne psychologii sądowej443
14.4. Profesjonalne role psychologa sądowego446
Rozdział 15. Niektóre problemy metodologiczne i warsztatowe biegłego psychologa453
Rozdział 16. Etyczno-zawodowe problemy psychologa jako biegłego sądowego457
16.1. Wprowadzenie457
16.2. Specyfika roli zawodowej psychologa jako biegłego a wymagania etyczne459
16.3. Szczegółowe zasady etyczno-zawodowe pracy biegłego sądowego psychologa464
Część 4. Asocjalność jako przedmiot badań psychologii sądowej. Zastosowanie modelu UROA w sprawach nieletnich476
Rozdział 17. Psychologiczno-rozwojowa charakterystyka okresu adolescencji478
Rozdział 18. Pojęcie demoralizacji (D) i niedostosowania społecznego (NS)485
18.1. Pojęcie demoralizacji (D)485
18.2. Pojęcie niedostosowania społecznego (NS)486
18.3. Dewiacyjno-pasożytniczy tryb i styl życia nieletnich496
18.3.1. Pojęcie trybu życia496
18.3.2. Asocjalny styl życia nieletnich jako nadrzędny konstrukt teoretyczny NS504
Rozdział 19. Społeczna etiologia NS, A, D, P jako przedmiot badań i diagnozy psychologii sądowej w sprawach nieletnich516
19.1. Rola rodziny w genezie niedostosowania społecznego nieletnich516
19.1.1. Wprowadzenie516
19.1.2. Modele funkcjonowania rodziny517
19.1.3. Odporność rodziny na czynniki zagrażające i zakłócające521
19.1.4. Warunki opiekuńczo-wychowawcze i zdolności pedagogiczne rodziców523
19.1.5. Postawy rodziców i ich wpływ na ważniejsze efekty socjalizacyjne swoich dzieci529
19.1.6. Wpływ postaw rodziców na strukturę Ja i samoocenę adolescentów536
19.2. Niepowodzenia szkolne jako synergiczny zbiór czynników ryzyka przestępczości nieletnich538
19.2.1. Wprowadzenie538
19.2.2. Strukturalno-szkolne uwarunkowania niepowodzeń edukacyjno-wychowawczych uczniów539
19.2.3. Rodzinne i szkolne korelaty niepowodzeń EWN a asocjalność i przestępczość nieletnich541
19.2.4. Zjawisko przemocy szkolnej a asocjalność adolescentów548
19.2.5. Syndromologia osobowościowa adolescentów z grupy niestosującej przemocy ~P552
19.3. Grupy podkulturowe a proces desocjalizacji i specyfika trybu życia przestępczego556
19.3.1. Wprowadzenie556
19.3.2. Małe grupy i psychospołeczne mechanizmy ich funkcjonowania557
19.3.3. Poszukiwanie grupy podkulturowej jako pierwsza faza asocjalności osobowości –1^o NS566
19.3.4. Ideologia grupy dewiacyjnej (IGAD)569
19.3.5. Funkcjonowanie w asocjalnych grupach podkulturowych jako parcjalny przedmiot badań naukowych i diagnozowania A, NS i D572
Rozdział 20. Wpływ mass mediów na ryzyko asocjalności i przestępczości nieletnich578
Rozdział 21. Psychologiczna charakterystyka ułomnej regulacji zachowania osób asocjalnych (UROA)585
21.1. Wprowadzenie585
21.2. Braki w przyjmowaniu perspektywy czasowej a ułomna regulacja osobowości socjalnej (UROA)586
21.3. Procesy i mechanizmy motywacyjne osobowości asocjalnej590
21.3.1. Wprowadzenie590
21.3.2. Analiza procesów motywacyjnych dla potrzeb psychologii sądowej592
21.3.3. Funkcjonowanie samokontroli u nieletnich w ramach UROA597
21.3.3.1. Wprowadzenie597
21.3.3.2. Przedmiot i przebieg samokontroli w NRO i w UROA601
21.4. Ukierunkowanie aktywności przestępczej nieletnich610
21.4.1. Analiza skupień przestępstw pospolitych610
21.4.2. Procesy motywacyjne sterujące dokonywaniem trzech typów przestępstw pospolitych613
21.5. Temperament a UROA618
21.6. Charakterystyka osobowościowa adolescentów stosujących przemoc (P) i niestosujących przemocy (~P)624
21.7. Późny egocentryzm a konsekwencje UROA639
Rozdział 22. Założenia strukturalizacyjne modelu UROA652
22.1. Strukturalno-funkcjonalna konceptualizacja modelu UROA a model NRO656
22.2. Poziomy regulacji psychicznej a syndromy osobowościowe w modelu UROA660
22.2.1. Wprowadzenie660
22.3. Asocjalne moduły poznawcze a poziomy regulacji osobowości664
22.4. Moduły poznawcze UROA670
22.4.1. Niektóre ustalenia pojęciowe670
22.4.2. Charakterystyka modułów poznawczych UROA672
Rozdział 23. Typy regulacji UROA681
23.1. Rozkłady empiryczne pomiaru modułów Waltersa (PICTS) i analiza skupień (k-średnich) z innymi testami681
23.2. Analiza skupień k-średnich UROA683
23.3. Syndromologia asocjalnego stylu życia w ramach FAGP wraz z regulacją UROA i uwarunkowaniami etiologicznymi690
23.4. Stopnie niedostosowania społecznego i demoralizacji (P_y) w związku z UROA i FAGP wraz z uwarunkowaniami etiologicznymi (P_x)692
Bibliografia700
Wykaz zastosowanych w książce skrótów i symboli732
Indeks nazwisk733
Indeks rzeczowy740

Przedmowa

LatatemugrupamłodychabsolwentówUniwersytetuWrocławskiegoruszy-

ławświatnaprawiaćsystemresocjalizacyjny.Większośćznichniewytrzymała

zderzeniaznim.Częśćzainteresowałasięinnymidziedzinamiżyciaspołecznego,

część(znaczna)poszładrogąkarierynaukowej.JanStaniknależałdotejwłaśnie

grupymłodychentuzjastów,alewjegowypadkurozstrzygnięcieżycioweokazało

sięnajbardziejwszechstronne.Wybrałjednoidrugie:zjednejstronypozostał

przypraktycewsystemieresocjalizacji,zdrugiejzaśzacząłwartościowąkarierę

naukową,którąkontynuujedodziś.MałojestwPolsceakademickichuczonych,

którzymielibytakznaczącedoświadczeniepraktycznewresocjalizacji,iniewielu

jestpraktykówresocjalizacyjnych,którzymielibytakwielkiezapleczenaukowe.

JanStanikwie,corobi,iwie,oczympisze.AleJanStanikrobito,copotraﬁ,ipi-

szeotym,cowie,naczymdobrzesięzna.Książka,którąCzytelnikmawłaśnie

wręku,jesttegonajlepszymdowodem.Jestona–taktowygląda–podsumowa-

niemintelektualnegodorobkuAutora.

Książkętęczytasięgodzinami.Więcej,dziesiątkamigodzin,amożeisetkami.

Wiem,bosamczytałemiczytałem,aprzecieżnadalczytamszybko.Pytanie,Uczy

wartobyłoczytać?”

,samociśniesięnausta.Otomojaodpowiedźnatopytanie.

Książkipsychologicznebywajądwóchrodzajów:wysocespecjalistyczne–te,

któreprzeznaczonesądlapsychologów,itakie,któreprzybliżająpsychologięnie

tylkopsychologom,lecztakżefachowcomzinnychdziedzin.Taksiążkanależydo

drugiejkategorii.Psychologomzpewnościąniezaszkodzi,niepsychologomzaś

zpewnościąpomoże.Psychologommożewydawaćsięniepełna,niepsychologom

zbytobﬁta.Niewiem,czyztakiejsytuacjijestdobrewyjście.Mamjednakwraże-

nie,żewtejksiążceudałosięAutorowizachowaćrównowagę.Skorzystajązniej

zarównopsychologowie,jakispecjaliścizinnychdziedzin.Skorzystajązniej,oile

tylkozechcą,takżepraktycyzajmującysięproblemamizachowańasocjalnych.

Sąteżdwastyleprezentacjiwiedzy.Pierwszy,któryktoś(jużniepamiętam,

niestety,kto)nazwałmetodąmaczety.Toujęciewąskie,bezpośredniotraﬁające

Brak wyników

Psychologia sądowa. Podstawy - badania - aplikacje

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra